sempozyum_bildiri_kitabi

Kısa bir süre sonra kocasının eve döneceği düşüncesiyle sona erer . Romanın sonunda ise Nesli’nin
tüm anlatılanlarının, camdan yansıyan anılar olduğu izlenimi doğar; dün, bugün ve yarın iç içe geçer.
Romanda en ilginç çeken noktalardan biri romanın ana karakteri olan Nesli’nin aydın bir kadın
olmasına rağmen kız ve erkek çocuğunu yetişmede toplumsal yaşantıya çok benzer ayrımcı bir tavır
içine girmesidir. Bununla birlikte “Karanlığın Günü” yalnızca Nesli’nin ailesi, arkadaşları ve erkeklerle
olan ilişkilerini ele almaz. Diğer karakterlerin ‐Hilmi (yayınevi sahibi), Celil (köşe yazarı), Turhan
(yazar), İkbal ‐yaşamına da değinir. Erbil bu romanda, tüm karakterler üzerinden toplumsal yaşama
ilişkin; değer yargılarına, evlilik kurumuna ve ilişki türlerine yönelik anlatımlarda bulunmuştur. Aydın
eleştirisi yaparak, yazarların mesleki sorunlarını da dile getirir. Nesli ve arkadaş çevresinin, Yıldız’ın
evinde toplandıkları bir gece, asılsız bir bomba ihbarının yarattığı panik ile roman son bulur. Birçok
anlatım tekniğinin bir arada kullanıldığı “Karanlığın Günü”nde sık sık şiirsel ifadelere de başvurulur.
Ayrıca en başta belirttiğimiz gibi Leyla Erbil bu romanda anlatılması zor durumları anlatır . Bu
nedenle var olan noktalama işaretleri ile yetinmeyip, romana özgü yeni bir noktalama işareti dizgisi
oluşturmuştur. Örneğin :“Bir misafirhane burası,,,bu dünya,,,koltuk,,,evrende,,, oturuyorum,,,evren,
felek, kainat,acun,,,kainat kozmosta,,,uyumlu, kaosa karşıt olan,,,yaban, bir koltukta
İstanbulda…”(Erbil,2013a: 7). Virgüllü ünlem, virgüllü soru, üç virgüllü soru gibi sıra dışı noktalama
işaretleri kullanılır
Mektup Aşkları (1988)
Son olarak Leylâ Erbil’in “Mektup Aşkları” adlı romanınından bahsedelim. Bu roman Ahmet, İhsan,
Zeki, Reha, Sacide, Ferhunde ve Zeki’nin babası Abdullah Bey tarafından Jale adlı bir genç kıza yazılan
87 mektuptan oluşur. Ahmet’in 30, Sacide’nin, Ferhunde’nin, İhsan’ın 12, Zeki’nin 12, Reha’nın 5 ve
Abdullah Bey’in 1 mektubundan oluşan romanda tüm bu mektupların birbirini tamamladığı ana bir
hikaye dikkati çeker.
Mektuplarda kişilerin meslek, yaş gibi demografik özelliklerinin yanında, psiko‐sosyal durumları da
açığa çıkar. Mektup Aşkları’ nın ana karakteri Jale, kişilik özellikleri ve güzelliği ile çevresinde hayranlık
uyandıran bir kadındır. Jale, Ferhunde ve Sacide ile lise yıllarından beri arkadaştır. Edebiyatla ilgilenen
bu kızların üçü de sol görüşlüdür. Sürekli romantik bir aşk arayan Ferhunde, kendisinden 16 yaş büyük
olan Sunuhi Bey’le aşksız bir evlilik yapar. Amerika’ya gitme hayalini gerçekleştiren Sacide dışındaki
karakterler, istemedikleri yaşantılara sürüklenirler. Sacide’nin yazmış olduğu bir mektupta Jale’nin
annesi tarafından dini baskı gördüğünü anlıyoruz. Bu nedenle Jale kendisine aşık olan Ahmet, Reha,
İhsan ve Zeki arasından seçim yapıp, evlilik yapmak zorundadır. Evlilik hayalleri kuran İhsan Jale
tarafından terk edilir. Jale’den ümidi kesen Reha bir başkasıyla nişanlanır. Zeki ise geçirdiği depresyon
sonucunda ölür. İhsan, Reha ve Ahmet arasında seçim yapması gerektiğini düşünen Jale mektuplaşma
trafiği içinde Ahmet’i seçer.
Ancak bir süre sonra Jale, tesadüfen Ahmet tarafından aldatıldığını öğrenir. Bu aldatılma ile birlikte
Ahmet’in psikolojik sorunları ortaya çıkarken Jale aşk olgusunu sorgulamaya başlar.
Bu sırada Jale’nin toplumsal değer yargılarıyla eleştirdiği Sacide’ ye karşı değişen tutumunu ve
eleştirdiği bir çok davranışı kendisinin edindiğini görüyoruz. Jale bir yandan Ahmet’den ayrılmak için
planlar yaparken diğer yandan kendi içinde sıkı bir sorgulama yaşar. Jale’nin Sacide’ye yazdığı
mektupların bir çoğu özeleştiri niteliğini taşır. Genç, güzel, akıllı bir kadın olan Jale toplumsal değer
yargılarıyla kimliğini kurgularken hep bir erkeğin eşi olarak kendini konumlandırdığından birey olarak
taşıdığı değer de bir takım sorunlarla karşı karşıya kalmıştır.
Sonuç
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de Modernleşme sürecinde kurulan ekonomik, sosyal ve
kültürel düzen bireyi yeni gelişmelerle karşı karşıya getirmiştir. Buna bağlı olarak kadın ve erkek
tanımlarında da değişimler yaşanmakta, toplumsal cinsiyet rollerine eklemeler ve çıkarmalar
yapılmakta, bu durum da bireylerin tutumlarında farklılıkların oluşmasına neden olmaktadır. Böyle bir
ortamda gelişen feminist eleştiri ise, önemli kadın yazarların edebiyat tarihinde yeterince yer
almaması sorununu ile birlikte sosyal yaşamda kadın ezilişinin erkek romanlarına yansıdığını ve erkek