sempozyum_bildiri_kitabi

13
Ayrıca belirtmek gerekir ki kişinin kendisiyle barışık olması, dışıyla da ve kendi dünyasından
olmayanlarla da aslında barışık olması anlamına gelecektir.
14
Bazı sufilerin ruhbanlığa kayan ve kadını açıkça ikinci sınıf ilan eden görüş ve yaşamlarına örnek
olarak bkz. Süleyman Uludağ, Sufi Gözüyle Kadın (İstanbul: İnsan Yayınları, 2009), s. 20‐26.
15
Uludağ, a. g. e., s. 12.
16
Netice olarak sûfî literatürde kadına karşı olumsuz yaklaşımların da belirdiği yer yer görülse de,
bu durum İslam dininin aslından uzak olunmasından kaynaklansa gerek, burada böylesi bir negatif
tutumdan ziyade pozitif etki ve kabullerin daha baskın olduğu gibi bir izlenim edindiğimi
belirtmeliyim.
17
Bkz. Uludağ, a. g. e., s. 27‐34.
18
İbn Arabî’de kadın konusu için bkz. Uludağ, a. g. e., s. 75‐86.
19
Yukarıda da kendisine değindiğim gibi daha çok felsefî geleneğe benzer şekilde yürüyen İbn
Arabî ekolü yani ekberî geleneğin ve ayrıca Mevleviliğin tasavvuf kültüründe kadın açısından ayrı
yerlerinin olduğunu da böylelikle belirtmiş olalım. Öyle ki toptancı, şekilci yorumların ve
anlayışların dışında son derece esnek ve engin bir bakış açısına sahip olan İbn Arabî, yorumları ve
eserleri yüzünden bugün dahi meşhur bir biçimde bilinen “şeyh‐i ekber mi, şeyh‐i ekfer mi”, yani,
en büyük şeyh mi, en kafir şeyh mi, polemiğine konu olabilmiştir. Diğer yandan Mesnevi’de de yer
yer dikkatimizi çeken kadınlığın yüceltilmesi olgusu, Mevlevilikte kadınların önemli yerlere
gelebilmeleri ile de müşahhas hale gelmiştir. Mesela bir Âsitâne, yani büyük mevlevihane olan
Afyonkarahisar Mevlevihanesinde Destina Gevher ve Güneş hatunlar gibi şahsiyetler, önemli
görevlere ve hatta yöneticiliğe dek yükselmiş olan hanımlar olarak bugün de anılmaktadırlar –
postnişin olup olmadıkları da, ayrıca tartışma konusudur; bkz. Mehmet Sarı vd., Sultan Dîvânî ve
Afyonkarahisar’da Mevlevîlik, (Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları, 2011), s.
239‐244.
20
Bunun en iyi örneği de, ilk zamanlarda İslam kültürüne son derece yabancı olan bendenizi
oldukça hoşgörülü bir kabulle karşılamasından da ziyade, bana bir “katlanma” ile yaklaşarak değil
de gerçekten beni hüsnü kabulle ve engin bir gönül dünyası ile kabul etmiş olmasıdır; kendisi ile
geçirdiğim zamanlarda, üstelik kendisi son derece incelikli bir yaşam içinde olduğu halde o
kültürün inceliklerine uzak birisi olarak beni genellikle de doğrudan eleştirmeksizin ve rencide
edici hiçbir davranışta bulunmaksızın ağırlamış olması ve böylesi bir çalışmanın ortaya çıkmasına
da izin vermiş olmasıdır.
Kaynakça
Chittick, William C. “Sufism and Islam”, Sufism: Love&Wisdom içinde, ed. Jean‐Louis Michon and
Roger Gaetani, 21‐32. Canada: World Wisdom, Inc., 2006.
Demirci, Havva. Hz. Peygamber Döneminden Günümüze Kadın Fıkıhçılar . Samsun: 2010
(basılmamış yüksek lisans tezi).
Merter, Mustafa. Dokuz Yüz Katlı İnsan. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2008.
Mevlâna (haz. Şefik Can), Mesnevî Tercümesi (6 cilt). İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2004.
Raudvere, Catharina. Çağdaş İstanbul’da Sufi Kadınlar. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2003.
Sarı, Mehmet, Mustafa Eravcı, Yusuf İlgar, Mustafa Karazeybek ve Latif Başdemir. Sultan Dîvânî ve
Afyonkarahisar’da Mevlevîlik. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları, 2011.
Tuksal, Hidayet Ş. Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Kitâbiyât, 2006.
Uludağ, Süleyman. Sufi Gözüyle Kadın. İstanbul: İnsan Yayınları 2009.
Woolf, Virginia. Kendine Ait Bir Oda. İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin
Yayıncılık, 2003.