sempozyum_bildiri_kitabi

Nebile başka bir eve doğru kazıyordu tünelini; orada, tünelin ucundaki o evde mutlu bir hayatın
olduğuna inanıyordu çünkü: “... mutlu... bir yaşamın sesleri geliyordu kulağına.” Duvarı kazmak için
kullandığı tırnaklarının yerini sapı kırık bir çatal aldı sonra. Sapı kırık çatalla sıvasını döktüğü duvar,
“Nebile’nin kendine ait odası”nın, ondan başka kimsenin girmediği odanın duvarıydı; “içinde
süpürgelerin, cilâların, faraşların ve çamaşır sepetiyle sabunların durduğu oda”nın duvarı! Nebile
özgürlüğü, bilmediği bir sokağa sapıp kaybolmakta değil de, ondan başka kimsenin girmediği bir
odadan kaz(ı)maya başladığı tünelin sonuna varmakta bulmuştu. Hem “öte yana varmasına az
kalmıştı.”
Bir gün kolsuz siyah elbisesini, duman renkli külotlu çorabını, yüksek topuklu pabuçlarını giyip az
önce açtığı delikten sürünerek geçti diğer tarafa, karanlık bir odaya. Duyduğu ilk cümle tanıdıktı: “Al
çantamı, çok yorgunum... Akşama ne yemek var?” Bu sesin sahibi, kadının sığındığı karanlık odanın da
sahibiydi. Kadın bir adamın karanlık odasına varmıştı ve bu “karanlık odadan çıkıp evin içine geçeceği
günü bekl[eyecekti].”
Sarı Duvar Kâğıdı’nın kadını çekerek çekiştirerek, kâğıdı duvardan sökerek yazarken hayatının
hikâyesini, Nebile de yazıyor başka bir odanın duvarına, tırnağıyla ama ve sonra sapı kırık bir çatalla.
Yazdığı ona bir tünel açıyor, eski dünyasına yeniden açılan bir tünel: “Al çantamı, çok yorgunum...
Akşama ne yemek var?” Başka bir kadının hayatından yine kendi hayatını dinliyor Nebile. Karanlığın
içinde oturarak... Bir adamın karanlığının, karanlık odasının içinde... Nebile’nin eski odası her ne kadar
süpürgeler ve cilâlarla, faraşlar ve çamaşır sepetiyle, sabunlarla dolu olsa da kendine aitti aslında.
Sadece kendisinin bildiği bir sırrı, kimseden habersiz kazdığı bir tüneli vardı o zaman; “içinde durup
dururken bir sevinç, bir umut kıpırdayıveriyor[du].”
Sarı Duvar Kâğıdı’ndaki kadının duvarda “benden başka hiç kimsenin bilmediği, belki de
hiç bilemeyeceği bir şeyler var” 13 dediği, Nebile’nin de bildiğidir. Oda duvarı her iki kadın için de
başka bir dünyaya açılmaktadır. Birisi çekiştirip sökerken, diğeri kazımakta; odanın o dar mekânının
sınırları zorlanmaktadır. Ve fakat, Jale Parla’nın da dikkat çektiği üzere, sınırları zorlanan mekâna
tekrar tekrar sığınır kadınlar; dışarı çıkıp orada kaybolmayı seçmezler. 14 Biri odanın duvarındaki kendi
hikâyesinin peşine düşmüşken, Nebile de yan evden öteye gitmeyen hayâlinin ardından kazar
tünelini; “caddeler, meydanlar, açık alanlar korkutucudur” çünkü. 15 Her ne kadar sokak, kadınlar ve
erkeklerin aynı toplumsal şartlarda, aynı deneyimler ve özgeçmişlerle dahil olduğu ‘romantik’
mekânlar olmasa da; sadece “tehlike”yi, kısıtla(n)maları gören/anlatan ve “imkân”ı öteleyen, çoğu
zaman sadece tehlike ve korku içeren bir dolu sokak anlatısı, kadınları “dışarı”dan uzaklaştırır. Böyle
bir uzaklık, başka bir yakınlığı getirir beraberinde; ev “mağdur” ve “öğretilen çaresizliğe boyun eğen”
kadının itaat ettiği bir mekân değil “kendi güç ve özerklik kaynakları[nı]” yarattığı, belli stratejiler
geliştirerek kendisine hareket alanı açtığı bir kadınlık bilgisi alanıdır. 16
Böylece Woolf’un dışarıya, kamusala açılmak için bir güçlenme alanı olarak tariflediği
“kendine ait oda”, kadınların dışarıdan, kamusaldan korkarak/kaçarak/dahil olamayarak ve/ya
çekilerek sığındığı/saklandığı/güçlendiği bir alana dönüşür. Bu sebeple, oda gerilimi yüksek bir yerdir.
Odada hayâl kurulur; içe, geçmişe, hatıraya dönülür; rüyaya, kâbusa düşülür; kaçmaya cesaret,
kalmaya korku bulunur. Her odanın her an kilitlenmeye ya da açılmaya/kırılmaya müsait bir kapısı,
dışarıyı hatırlatan bir penceresi vardır. Sığınak dışarının bilgisini sızdırır kapısından penceresinden.
Sarı Duvar Kâğıdı’nın kadınına pencereden görünen dışarısı, yalnızlığın ve kendine biricik görünen
kaderin sona erdiği, duvardaki parmaklıkları tutup şiddetle sarsan kadının yani kendi esaretinin
kalabalıklaştığı yerdir: “... orada sürünen bir sürü kadın var, çok hızlı sürünüyorlar.” 17 Sürünen
kadınlardan biri de Nebile’dir belki:
Nebile sapı kırık çatalı duvara bir iki kez sürttü. Duvar zar kadar incelmişti, bir delik
açıldı. Nebile sessizce deliği büyüttü. Delik, geçebileceği kadar olunca, sürünerek öte yana
geçti. 18
Tünelin nereye vardığına değil de bir “yeraltı” faaliyeti olarak tünelin kendisine, iki deliğin arasına
saklanan o “gayri‐resmî” ve/ya “illegal” dünyaya bakmak gerekir sanki. Tünel kendine ait bir odanın