sempozyum_bildiri_kitabi

dönüştürülebileceğini örnekleriyle açıklıyor. Mesela müzelerin ve sistemin ortak özelliklerinden olan
özne ve nesne ikiliğinden kaynaklanan aktif‐pasif, yorumlayan‐yorumlanan ayrımından ve bu ayrımın
sebep olduğu ayrıcalıklardan sıyrılmak alternatif yaklaşımlarla olanaklı hale gelebilir. Yazar, burada,
Smith ve Porter’ın da vurguladığı gibi ziyaretçilerin anlam üretme noktasında aktif katılımını
sağlamanın öneminin altını çiziyor ve bu sayede küratörün yorumlama gücünün paylaştırılarak
yayılabileceğini iddia ediyor. Hein’a göre, benzer şekilde, evrensel ve kanıtlanmış doğruyu sunma
eğiliminde olan müzelerin, feminist perspektif sayesinde, göreceliği temeline alan kurumlara
dönüştürülmesi mümkün. Müzelerin hem çalışanları arasındaki hem de kurumsal yapılarındaki
hiyerarşiler de yine dönüştürülmesi gereken özellikleri arasında yer alıyor. Yazının devamındaki
öneriler uygulamaya yönelik: “Şaheser” gibi hiyerarşiyi vurgulayacak tanımlamalardan uzak
durulması; özellikle güvenlik görevlerinin sergi alanında yalnızca sergilenen objeleri “korumak” için
bulunmaması ve ziyaretçilerle iletişim kurmak için donanımlı olması; alışılagelmiş kategorizasyon
yöntemlerinin dışına çıkılarak objeler arasında alışılmışın dışında bağlantılar kurulması gibi...
Müzeler ve feminist bakış açısının bir araya gelebilme yollarını teorik anlamda ele aldıktan sonra,
dünyadan kadın müzesi örneklerine bakmak, pratikteki imkanları anlamak adına faydalı olacaktır. Bu
noktada, yukarıdaki önerilerin yalnızca kadın müzeleri veya kadınları konu edinen sergiler bağlamında
düşünülmesinin doğru olmayacağını; aksine, bunların her çeşit müze için uygulanabilir olduğunu ve
zihniyet açısından dönüştürücü özelliklerini vurgulamak istiyorum.
Kadın müzelerinin büyük anneleri olarak, 1950’den itibaren Avustralya’da ve ABD’de kurulan
“Pioneer Women’s Museum”ları sayabiliriz. 1980’li yıllardan itibaren farklı disiplinlerin sıklıkla
feminist eleştiri bağlamında ele alınmasıyla beraber kadın müzelerinin sayıları gibi içerik bakımından
çeşitliliği de artmaya başlıyor. 1981’de Almanya Bonn’da bir kadın sanatçının önderliğinde ilk “kadın
müzesi” kuruluyor. Bugüne kadar 2500’den fazla kadın sanatçının işlerinin sergilendiği müzede,
1989’dan beri kadın tarihine ışık tutmayı amaçlayan sergiler de düzenleniyor. 11 Kurucularının işgal
ederek daha sonra belediyeden süresiz kullanım izni aldığı bir binada yer alan müzenin kendine ait bir
koleksiyonu ve sürekli bir sergisi bulunmuyor. 12 1987’de bir kadın koleksiyoner tarafından
Washington’da açılan National Museum of Women in the Arts, sanat alanında kadınların erkeklerle
eşit oranda temsil edilmeyişine bir cevap niteliğinde. 4500 objelik koleksiyonunun yanı sıra 18500
ciltlik bir kütüphanesi ve araştırma merkezi bulunan müzenin misyonu hem geçmişteki kadın
sanatçıları gün yüzüne çıkarmak hem de bugün hâlâ çalışmalarını sürdürmekte olanlara destek
vermek olarak belirlenmiş. 13 1990’da, Amerikalı bir tarih öğretmeni ve kütüphaneci 2008’e kadar
bireysel çabalarıyla devam ettireceği projesine başlıyor: Women’s History Museum on wheels, eski
bir otobüste, Amerikan tarihinden 20 kadınının hikayesini insanlarla buluşturmak amacıyla gezici bir
müze olarak hizmet veriyor. 14 1991’de kent müzelerine yönelik eleştirileri ışığında, yaşadıkları kentin
kadın tarihini anlatmak üzere bir grup kadın tarihçi Bremen’de bir kent kadın müzesi kuruyorlar. Sabit
bir binada faaliyet göstermek yerine şehrin tüm kamusal alanlarını kullanmayı tercih eden bu müze,
hâlâ mekansız bir müze olarak çalışmalarına devam ediyor. 15 2000’de, Avusturya’nın kırsalında
Hittisau Women’s Museum kuruluyor. Misyonunu kadınların kültürel üretimini desteklemek, kadın
tarihini ortaya çıkarmak ve belgelemek olarak belirleyen müze yılda, sanat, mimari, tarih gibi konuları
kadın bağlamında ele alan iki ya da üç sergiyi ziyarete açıyor. 16 Mimarisiyle ödüller alan bu müzeyi
kuran kadın sanat tarihçisinin, böyle küçük bir yerleşimi seçmesinin nedenlerinin başında “köy
kadınlarının yaşamına yeni bir anlam katmak” geliyor; öyle ki köyde yaşayan kadınlar kurulum ve sergi
süresince müzede görev alıyorlar. 17 2003’te açılan sanal kadın müzesi MuSIEum‐displaying:gender,
Viyana Kenti Kadın Bürosu’nun öncülüğünde ve finansal desteğiyle yürütülüyor. Bu sanal koleksiyon,
Viyana’daki müzelerden dördünün‐Tarih Müzesi, Teknik Müze, Yahudi Müzesi, Etnoloji Müzesikoleksiyonlarından
seçilen kadın içerikli objelerden oluşuyor. Sitede, söz konusu koleksiyonun
haricinde makalelere de yer veriliyor. 18 2006’da İspanya Granada’da Museum ROMI‐Ethnology of the
Spanish Gypsy Woman, Avrupa Birliği ve yerel yönetimin işbirliğiyle açılıyor. Roman kadınların