sempozyum_bildiri_kitabi

edilemez. Ölümün yarattığı yıkım Nuriye Hanım’ın değer yargılarını değiştirir. Geleneği temsil eden
anne modelinin iç çelişkileri burada açıkça izlenebilir. Nuriye Hanım ; “ Onlar sen kızken senin için ne
dedikodu yapmışlardı”.(Erbil, 2011:142) diyerek Nermin’e genç kızlık döneminde yaptığı baskıların
toplumsal kaynaklı olduğunu işaret eder. Gelen misafirlere karşı takındığı tavır bir anlamda bu
baskının intikamıdır. Ayrıca bu bölümde Nermin’in yakın dostu ve görümcesi Meral’in evlendikten
sonra yaşadığı değişime de yer verilir.
…Kuyruğun sonundaki Meral olacak, görümcem Meral. İki aylık bebeğini hizmetçisi
Menekşe’nin kucağına vermiş kuyruğa yetişmeye çalışıyor. Koca bulduktan sonra ne kadar
değişti, inanmış bir kadın oldu. Tanrı’ya tabii. “Bugünlerde seni yalnız bırakamam” diye ta
Sarıyer’den kapıp çocuğunu geliyor. (Erbil, 2011:139)
Nermin ile Meral arasındaki ilişki eskiden olduğu gibi değildir. Meral toplumsal kadın rolünü
benimsemiş ve Nermin’in ilk gençlik yıllarında kaçındığı kadın tipolojisine dönüşmüştür. Meral ile
sohbetlerinden keyif almamaya başlayan Nermin bu sırada diğer dostlarıyla olan ilişkisini de gözden
geçirmeye başlar. Solcu arkadaşlarının hiçbiri Nermin’in yaşadığı bu zor durumda yanında değildir.
Böylelikle Nermin bir yandan sol ve aydın eleştirisi yaparken diğer yandan “halk” diye nitelendirdiği
kesimin ritüelleri uygulamadaki duyarsızlığını sorgulamaya başlar.
Nermin’in 40’lı yaşlarını anlatan dördüncü bölümde ise Nermin artık bireysel sorunlarını bir kenara
atıp toplumsal sorunlarla ilgilenmeye başlar. Üçüncü tekil şahıs ekiyle anlatılan bu bölümde “Bayan
Nermin” ve eşi “Bay Bedri” Nermin’in halkla iç içe olma isteği üzerine Taşlıtarla’ya taşınmaları ile
başlar. Nermin’in buraya taşınmak istemesindeki amaç sosyalizmi halka anlatmak ve halkı anlamaktır.
Başlangıçta Nermin’in bu isteği Bedri’ye çocukça ve sempatik gelmiştir. Zamanla ise Nermin’in
hayatını değiştirmek suretiyle yanında olduğu “halk”, onu anlamayacak bunu dile getiren eşi ile
tartışmaları artacaktır. Nermin’in eşi Bedri tarafından terk edilişi ve bir otel odasında yalnız başına
geçirdiği birkaç saat geri dönüş yöntemiyle anlatılır. Bedri’nin (kız kardeşi Meral ile ) yaşadığı ensest
ilişkinin izleri ve Nermin’in ilerleyen yaşı nedeniyle kendini eskisi gibi çekici bulmaması ilişkilerini
bitirir. Bedri’nin yeni ilişkiler yaşadığını duyan Nermin sürekli olarak kendini sorgulamaya başlar.
“Acaba aramıza gerçekten halk mı girmişti, yoksa Bedri düpedüz bıkmış mıydı benden?”(Erbil,
2011:181) Bu sorgulama sırasında Modernizmin ilerlemecilik anlayışının Nermin’in karakterine
işlediğini de gözlemleyebiliriz. Bu bölüm ile birlikte roman, Nermin’in, hayranlık duyduğu bazı
devrimci liderlerle ve yazarlarla seviştiği sanrılara sürüklenmesiyle sona erer.
Karanlığın Günü (1985)
Leyla Erbil’ in “Karanlığın Günü” adlı romanı Oğuz Atay’ın öncülük ettiği “anti‐roman” biçiminde
yapılmıştır (Aytaç,1990: 423). Dolayısıyla“Karanlığın Günü” geleneksel çizgilerin dışında, keskin
çizgileri olmayan, günlük hayatta anlatılması oldukça zor olan bazı durumları anlatmaya çalışan bir
romandır.
Romanın anlatıcı figürü Nesli, yetişkin iki çocuk annesi bir romancı. Anlatıcı boyunca
kendini hissettiren üç farklı çevre var: Nesli’nin yazar‐ çizer arkadaş grubu, kızı Bilge
dolayısıyla genç kuşak ve bir hastanede kalan yaşlı ve bunak annesi dolayısıyla hastalar,
bakıcılar. Yatay çizgideki bu farklılaşma, dikey olarak annenin gençlik yıllarına , yazar
anlatıcının çocukluk anılarına kadar uzanarak iki kuşağı kapsıyor. Apartman aydınlığına
yuvalanmış güvercinler, roman dokusu içinde özel bir anlatı işlevi yüklenmiş simgesel
ağırlıkta işlenmiş. (Aytaç, 1990:423)
“Karanlığın Günü”nde (1985) Neslihan (Nesli) adlı bir kadın yazarın hayatı ele alınır. Ana karakter
Nesli’nin, aile hayatını; akıl hastanesinde yatan annesi Nuriye Hanım’ı ziyaretleri ve edebiyat çevresi
ile olan ilişkisi geri dönüş tekniği ile aktarılır. Roman, kocası işe gittikten sonra evde yalnız kalan ve
bitişik apartmandan gelen seslerden şikayet eden Nesli’nin, oturduğu koltuktan, balkon kapısının
camına yansıyanları anlattığı“ön düşünme” adlı bir bölüm ile başlar.