sempozyum_bildiri_kitabi

yansıtsa bile, analizi izleyen tekil bir katılımcı kendi görüşlerinin ya da deneyimlerinin yansıtılmadığı
izlenimine kapılabilir. Bu durumda araştırmacı analizini yayınlamakta ısrar mı edecek, yoksa başa
dönüp araştırmasını mı yineleyecektir?
Yukarıda değinilen kaygılardan ve kendi araştırma deneyimlerimizden hareketle, kadınlarla
araştırma yapar ve verileri çözümlerken yanıt aranması/dikkat edilmesi gereken bir dizi hususu
belirledik:
1. Kadınlar yaşamlarını anlatırken geçmişle bugün ve gelecek arasında ya da farklı yaşam dönemleri
arasında nasıl bağlar kurmaktadır?
2. Kadınların anlatılarında belirli deneyimler ve yaşam dönemleri nasıl tanımlanmaktadır (örneğin,
okul yılları, evlilik, çalışma yaşamı, annelik gibi)?
3. Kadınlar anlatılarında geçmiş deneyimlerini ve konumlarını ne şekilde yeniden kurgulamaktadır?
4.Anlatılardaki benzerlikler ve farklılıklar hangi değişkenlerle bağlantılıdır (örneğin, yaş, deneyim,
eğitim düzeyi, sınıfsal farklılıklar, medeni durum gibi)?
5. Kadınlar anlatılarında odak noktasını nasıl belirlemektedir? Araştırmacının odak noktası ile
katılımcının odak noktası örtüşebilmekte midir? Bir araştırmaya katılan kadınlar gerçekten
araştırmacının odaklandığı konulara mı odaklanmakta, yoksa kendi önceliklerine göre mi anlatı
kurmaktadır?
6. Anlatılar olayların bağlamı hakkında nasıl bir fikir vermektedir? Kadın yaşamlarında üzerinde
durulan bağlam nasıl oluşmakta ve hangi olgular temel alınmaktadır?
7. Kimi zaman kadınlar yaşamlarını anlatırken koşulları olduğundan farklı yansıtmakta ya da aynı
olayı (durumu, kişiyi) anlatının farklı noktalarında farklı biçimde tanımlamaktadır. Bir anlatının kurgu
olduğu sezildiğinde ya da içerdiği tutarsızlıklar farkedildiğinde, bağlam nasıl belirlenecek ve
değerlendirilecektir?
8. Araştırmacı ve katılımcı etkileşimi ve bunun anlatının oluşmasında oynadığı rol anlatı analizinde
gerektiği gibi ele alınmakta mıdır?
9. Arastırmacı ve katılımcıların kadın olması durumunda bir ‘kadın kadına konuşma’ atmosferi
doğmakta mıdır? Böyle bir atmosfer verinin oluşumunda hangi özelliklere yol açmaktadır?
10. Odak grup toplantılarında birlikte konuşmak katılımcılar arasında nasıl bir etkileşime yol
açmaktadır? Herhangi bir katılımcı kendi anlatısını oluştururken diğer kadınların aktardıkları
deneyimlerden ve bunları kurgulayış biçimlerinden etkilenmekte midir ve (varsa) bu nasıl bir etkidir?
11. Niteliksel araştırma ekip halinde yapıldığında güvenilirlik ve kalite nasıl etkilenmektedir?
12.Veri oluşturma aracının yapılandırılmış ya da yarı yapılandırılmış olması anlatı analizlerinde ne
gibi farklılıklara yol açmaktadır?
13.Yukarıdaki soruları dikkate alan bir kodlama mümkün müdür? Anlatıları parçalayan kodlama
süreci onların farklı bir bağlama oturmasına yol açabilir mi?
Bu soruların çoğaltılması mümkündür. Çoğunun tek birer yanıtı da olmayabilir. Önemli olan, bir
analizde bu gibi sorulara ve bunların ima ettiği sorunlara karşı duyarlı olmamızdır. Dahası, verileri
oluştururken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Araştırmacı katılımcıyı aktif bir biçimde
dinlemeli, görüşmenin akışını ve odak noktalarını izlemelidir. Çoğu anlatı bir değil birkaç görüşmeyle
tamamlanır. Görüşmeler sırasındaki özensizlikler analiz esnasında farkedilirse kimi verilerden
vazgeçmek gerekebilir.
Aşağıda araştırmalarımızda 5 oluşan ve kadın yaşamlarının belirli bölümlerine ilişkin anlatı
metinlerini eleştirel olarak incelediğimizde saptadığımız hususlara örnekler verilecektir. Bu
örneklerdeki anlatılar derinlemesine görüşmelerden alınmıştır. İlgili araştırmalar rapor edilirken
burada örnek verdiğimiz alıntıların bazıları değindiğimiz sorunlar nedeniyle analiz dışında
bırakılmıştır.
ÖRNEK 1: AŞAĞIDAKI ANLATIDA YENI EVLIYKEN ‘ANNEYLE BIRLIKTE YUMURTA YEMEĞE GITME’
GIBI BIR KONU VARDIR VE BU, MUHTEMELEN DÜĞÜN SONRASI UYGULANAN BIR RITÜELI IFADE