sempozyum_bildiri_kitabi

Kıbrıs Türk edebiyatına baktığımızda da, anlatı geleneğinde yetişmiş, meraklıysa çıraklık dönemi
geçirip kendisi de anlatıcı olmuş ve bu sayede kültürel belleği anlatılar yoluyla çocuklarına aktarmış
kişilerden ‐hem sanatsal hem de akademik anlamda‐ yazarlıkla/edebiyatla uğraşanların olduğu
görülmektedir. Dolayısıyla da anlatı sırasında anlatı metnine yansıyan ya da anlatıma yansıyan
yukarıda bahsettiğimiz kadın anlatıcılara özgü üsluba dair özelliklerin, yazarlık sürecine de katkısının
olduğunun örneklerle desteklendiği görülmektedir. Örneğin Ayşen Dağlı, annesinden dinlediği
masallarla büyümüş, gelişen çağa göre çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamak, değişiklik isteklerini
tatmin etmek için, geleneksel anlatılardan hareketle ürettiği ve anlattığı masalları, önce unutmamak
için not ederken, daha sonra tüm çocuklarla paylaşmak için kitap haline getirmiş, birçok masal kitabı
olan, Kıbrıs’ın önemli kadın şair ve yazarlarındadır. Yine anlatı geleneğinde yetişen ve bir edebiyatçı /
eğitimci olan Dervişe Güneyyeli de, çocuk edebiyatı konusunda kendini her gün geliştiren, yeni
edebiyat alanında yüksek lisans yapmış, kitapları olan, bir diğer kadın şair ve yazardır. Aysel Gürmen
de yine 48 Kıbrıs’ta masal geleneğinde yetişmiş, farklı bir alanda eğitim almasına karşın 1995 yılında
Uçan Balık Yayınevi’ni kurarak, okul öncesi ve ilkokul çocukları için yirmiyi aşkın kitap yazmıştır. Güçlü
bir masal geleneği içerisinde yetişen ve gelenekten öğrendiği anlatıları yeniden kurgulayarak anlatan
EA, halk anlatıları tadında hikâyeler yazmaya başlamıştır. EA’nın masallarla büyüyen üç kızı da hem
tiyatro ve edebiyat hem de çocuk eğitimi alanında çalışmaktadırlar. Yine anneannesi, babası ve
komşusu anlatıcı olan, dolayısıyla gelenekten yetişen, kendisi de kızına masallar anlatan EA’nın
yeğeni, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni COM da, son dönemlerde anı ve hikâye yazmaya başlamıştır.
..Erşen Halam ve ben çok iyi dinleyici olduğumuz için… İkimiz da yazabileceğimiz
öykülerin hiçbir zaman farkında olmadık… Bir gün halama dedim hala sen bunu yaz. Bir
yarışma var ödül alabilirsin. Halam yazdı ve hiç ödül alabileceğini düşünmeden gönderdi ve
birinci oldu. İlk öyküsüyle. Biraz da anılardan besleniyoruz. Ben babaannemle babamların
başından geçen bir öykü yazdım. Ben da birinci oldum. Benim da ilk öykümdü. Halamla
ortak bir karar aldık yazmaya devam edeceğiz, belki ilerde ortak bir kitap yapabiliriz.
…İkimiz de anı tarzında yazıyoruz.” 49
Anneannesi ve annesi anlatıcı olan BÇ de hem kendi çocuğuna masal, efsane, hikâye anlatmakta
hem de bir gazetenin sanat editörlüğünü yapmaktadır.
[Anlatılar] …bana yorum gücü kattı ve kalemim güçlü. Ben yorumlara daha çok önem
veririm. Bazen genel olarak görüntü silikleşir de ordan çıkarılan ders ya da yorum kalır.
…Kıbrıs Gazetesi’nin sanat editörüyüm. 50
Daha birçok buna benzer isimle çoğaltılabilecek örneklerden de anlaşılacağı üzere, ağırlıklı olarak
kadınların anlattığı, kadının yaşamına, değerlerine dair özelliklerin yer aldığı halk edebiyatı anlatmalık
türler, bu geleneği tecrübe ederek yetişenlerin yazarlık sürecine geçmelerinde etkili olabilmektedir.
Sonuç
Sonuç itibarıyla bu çalışma göstermiştir ki, anlatım olgusu anlatıcıya toplumda sözü dinlenen,
sevilen, saygı ve hayranlık duyulan bir statü de kazandırmaktadır. Bununla birlikte, Kıbrıslı Türklerde
daha çok kadınlar tarafından aktarılan anlatı türlerinin, aynı zamanda anlatı geleneği incelendiğinde,
kadının kültürel belleğine, kendi dünyasında var olan gerçeklere, tecrübelerine, gözlemlerine, doğal
çevresine, mesleğine, hissettiklerine, gelecek kuşaklarla ilgili kaygılarına, problemlerini nasıl
çözdüğüne ve yazarlığa hazırlık sürecine dair izler taşıdığı görülmektedir. Dolayısıyla da, anlatı
geleneğinden olanların icrasına dair özellikler, anlatı metinlerine kattıkları, dinleyicilerine verdikleri
toplumsal cinsiyeti şekillendirici mesajlar bize kadını anlayıp tanımaya dair bilgiler verebilmektedir.
Özellikle de anlatı geleneğinde yetişmiş kadınların, kaleminin ve ifade gücünün güçlenerek sonraki
yaşam süreçlerinde edebiyatla, sanatla ilgilenmeleri veya yazarlığa dair deneyimleri, halk edebiyatı
anlatı türleri ve anlatı geleneğinin, kadını, kadının yazarlık sürecini çözümleyip anlama noktasında,
önemli bir malzeme olabileceğini düşündürmektedir.