Het Grote Conflict door Ellen White

zijnde met de Schriften en de kracht Gods, werden de priesters en monniken volkomen verslagen door hen,
die ze voor ongeleerden en ketters hadden gescholden. “Ongelukkig,” zei een Katholiek schrijver, “had
Luther zijn volgelingen overreed, dat hun geloof zich alleen behoorde te gronden op de uitspraken van de
Heilige Schrift.” Menigten kwamen tezamen om de waarheid te horen uitleggen door mensen van weinig
opvoeding, en die zelfs door hen te horen bespreken met geleerde en welsprekende godgeleerden. De
schandelike onwetendheid van deze grote mannen werd openbaar, wanneer hun argumenten wederlegd
werden door de eenvoudige leer van Gods woord. Werklieden, soldaten, vrouwen, en zelfs kinderen waren
beter bekend met de leer van de Bijbel dan de priesters en geleerde doktoren.
Het verschil tussen de volgelingen van het evangelie en de voorstanders van het Roomse bijgeloof
toonde zich niet minder duidelik onder de geleerden dan onder het gemene volk. ‘ ‘ Edelmoedige jongelingen,
toegewijd aan studie en het onderzoek van de Schriften, en die bekend waren met de litterariese schatten van
de oudheid, kwamen op tegen de oude verdedigers van de priesterheerschappij, die verzuimd hadden, zich
de talen eigen te maken, en de litteratuur te bestuderen. Met vlugheid van begrip, zieleadel, en een
onverschrokken hart begaafd, verkregen deze jongelingen al spoedig zulk een bedrevenheid, dat lange tijd
niemand met hen kon wedijveren. . . . Gevolgelik, wanneer deze jeugdige verdedigers van de Hervorming
de Roomse doktoren op een vergadering ontmoetten, maakten ze hun aanvallen met zulk gemak en zulk een
kalmte, dat die onwetende mannen aarzelden, in verwarring werden gebracht, en zich bij al de aanwezigen
aan verachting blootstelden.”
Toen de Roomse geesteliken hun gemeenten zagen inkrimpen, riepen ze de hulp van de wereldlike
macht in, en zochten door alle middelen, die binnen hun bereik lagen, hun hoorders terug te brengen. Maar
het volk had in de nieuwe leer dat gevonden, hetwelk in de behoefte van hun zielen voorzag, en keerde zich
af van hen, die hen zo lang gevoed hadden met het nietswaardige kaf van bijgelovige instellingen en
menselike overleveringen. Toen er vervolging losbrak tegen de leraars van de waarheid, gaven ze acht op de
woorden van Christus: “Wanneer zij u dan in deze stad vervolgen, vliedt in de andere.”2 Het licht drong
overal door. De vluchtelingen vonden altijd ergens een gastvrije deur, die zich voor hen opende, en daar
vertoevende, predikten ze Christus, somtijds in de kerk, of, indien hun dat voorrecht ontzegd werd, in private
woningen, of in de open lucht. Waar ze ook maar gehoor konden krijgen, was de plaats hun een gewijde
tempel. De waarheid, met zulk een ijver en overtuiging gepredikt, verspreidde zich met onweerstaanbare
kracht.
Tevergeefs werd de hulp van de geestelike zowel als de bur gerlike overheden ingeroepen om de
ketterij te onder- drukken. Tevergeefs nam men de toevlucht tot gevangenzetting, marteling, vuur, en zwaard.
Duizenden gelovigen verzegelden hun geloof met hun bloed, en toch ging het werk voort. Vervolging diende
slechts om de waarheid uit te breiden; en de geestdrijverij, welke Satan er mede trachtte te verbinden, had
ten gevolge dat het verschil tussen het werk van Satan en dat van God te duideliker aan het licht trad.
127