Het Grote Conflict door Ellen White

uiteengezet, zodat alle mensen die kunnen verstaan. Christus sprak: “Mijn leer is de Mijne niet, maar
Desgenen, die Mij gezonden heeft,“ en Paulus verklaarde, dat indien hij een ander evangelie zou prediken,
dan hetwelk hij ontvangen had, hij vervloekt zou zijn.” “Hoe zullen,” zei de hervormer, “anderen zich het
recht dan aanmatigen, leerstellingen te vormen naar hun eigen goeddunken, en ze de mensen op te dringen
als dingen, die tot de zaligheid nodig zijn?” Hij toonde aan, dat de hevelen van de kerk geen gezag hebben,
indien ze tegen Gods geboden strijden; en handhaafde het grote Protestantse beginsel, dat “de Bijbel, en de
Bijbel alleen,” de regel is van geloof en wandel.
Deze strijd, schoon op een toneel gevoerd, dat in vergelijking met andere verborgen mocht heten,
dient, “om ons de soort van mannen te tonen, die de gelederen samenstelden van het leger van de hervormers.
Het waren geen ongeletterde, sektariese, luidruchtige redetwisters — niets daarvan; het waren mannen, die
het woord Gods hadden bestudeerd, en de wapenen, die de Bijbel hun aan de hand deed, wèl wisten te
gebruiken. In boekegeleerdheid waren ze hun tijd voorbij. Wanneer we onze aandacht beperken tot zulke
schitterende middelpunten als Wittenberg en Zürich, en beroemde namen als die van Luther en Melanchton,
van Zwingli en Oecolampadius, laten we ons gemakkelik wijs maken, dat dit voormannen van de beweging
waren, en dat men natuurlik in hen buitengewone kracht en grote talenten zou verwachten, maar de
ondergeschrikten hun niet gelijk stonden. Maar wij wenden de blik naar het weinig schitterende toneel in
Zweden, en de nederige namen van Olaf en Laurentius Petri — van de meesters naar de volgelingen — en
wat zien wij? . . . Geleerden en theologen; mannen die het gehele stelsel van evangeliewaarheid volkomen
meester waren, en aan wie het gemakkelik viel, de drogredenaars van de scholen, en de
waardigheidbekleders van Rome te verslaan.”
Als gevolg van deze redetwist nam de koning van Zweden het Protestantse geloof aan, en niet lang
daarna verklaarde zich ook de volksvertegenwoordiging ten gunste ervan. Het Nieuwe Testament was door
Olaf Petri in de Zweedse taal overgezet, en op verlangen van de koning ondernamen de twee gebroeders de
vertaling van de gehele Bijbel. Aldus ontving het volk van Zweden voor het eerst Gods woord in hun
moedertaal. De Rijksdag verordende,dat door het gehele koninkrijk heen de predikanten de Schrift zouden
verklaren, en dat de kinderen in de scholen de Bijbel zouden leren lezen. Langzaam en zeker verdreef het
gezegende licht van het evangelie de duisternis van onkunde en bijgeloof. Van Roomse onderdrukking
vrijgesteld, ontwikkelde het volk een kracht en grootheid, die het nooit tevoren had bereikt. Zweden werd
een van de bolwerken van het Protestantisme. Een eeuw later, in een tijd van het allergrootste gevaar, kwam
deze kleine en tot hiertoe zwakke natie — de enigste in Europa, die de helpende hand durfde bieden —
Duitschland ter hulp om het te bevrijden van de vreselike worsteling van de dertigjarige oorlog. Geheel
Noordelik Europa scheen op het punt van zich opnieuw onder de tirannie van Rome te stellen. Het waren de
Zweedse legers, die Duitschland in staat stelden, het goed gevolg, waarmede de pausgezinden de oorlog
voerden, te keren, verdraagzaamheid jegens de Protestanten — Calvinisten zowel als Lutheranen — te
bedingen, en aan die landen, welke de Hervorming aangenomen hadden, vrijheid van godsdienst te bezorgen.
160