Het Grote Conflict door Ellen White

gedurende die drie honderd jaren tot verbetering van zijn manufakturen gebruikt was; indien hun scheppend
genie en vindingrijke kracht gedurende die drie honderd jaren waren aangewend om zijn litteratuur te
verrijken, en zijn wetenschap te ontwikkelen; indien zijn raadsvergaderingen door hun wijsheid waren geleid,
hun moed zijn oorlogen gevoerd, hun rechtvaardigheid van oordeel zijn wetten gemaakt, en de godsdienst
van de Bijbel het verstand van zijn volk gesterkt en hun geweten bestuurd had, welk een heerlikheid zou
Frankrijk heden omgeven! Welk een groot, voorspoedig, en gelukkig land — een voorbeeld voor de volkeren
— zou het zijn!
“Maar blinde en onverbiddelike dweperij verdreef van zijn bodem iedere leraar der deugd, iedere
kampvechter voor orde, iedere welmenende verdediger van de troon; tot de mannen, die hun land een ‘naam
en roem’ op aarde gemaakt zouden hebben, werd gezegd: Kiest wat ge hebben wilt, de brandstapel of
verbanning. Eindelik was de ondergang van de staat voltooid; er was geen geweten meer om wreed te
vervolgen; geen godsdienst meer om naar de brandstapel te slepen; geen vaderlandsliefde meer om
verbannen te worden.” En de Revolutie, met al zijn verschrikkingen, was het noodlottig gevolg.
“Met de vlucht van de Hugenoten kwam er een algemene achteruitgang over Frankrijk. Bloeiende
fabrieksteden be-gonnen te kwijnen; vruchtbare distrikten vervielen weder tot hun natuurlike woestheid;
verstandelike dofheid en zedelik verval volgden op een tijdperk van ongekende vooruitgang. Parijs werd één
groot armehuis, en het aantal behoeftigen, die bij het uitbreken van de Revolutie van de hand van de koning
ondersteuning ontvingen, wordt op twee honderd duizend geschat. Alleen de Jezuïeten waren voorspoedig
in liet kwijnende land, en beheersten met schrikkelike tirannie kerken en scholen, gevangenissen en galeien.”
Het evangelie zou aan Frankrijk de oplossing van die politieke en sociale vraagstukken gegeven
hebben, welke de bekwaamheid van zijn geesteliken, van zijn koning en van zijn wetgevers niet geven kon,
en die het volk eindelik in regeringloosheid en ondergang stortten. Maar onder de heerschappij van Rome
had het volk de gezegende lessen van de Heiland over zelfopoffering en onzelfzuchtige liefde verloren. Ze
waren van het beoefenen van zelfverloochening voor het welzijn van anderen afgebracht. De rijken waren
niet bestraft voor hun onderdrukking van de armen; de armen zagen geen uitkomst voor hun slavernij en
ontaarding. De zelfzucht van de gegoeden en machtigen werd meer en meer openbaar en drukkend. Eeuwen
acfitereen vond de schraapzucht en zedeloosheid van de edelman voldoening in gewelddadige afpersing van
de boer. De rijken verongelijkten de armen, en de armen haatten de rijken.
In vele provincieën behoorden de landgoederen aan de edelen, en waren de arbeidende klassen slechts
huurders; ze hingen van de genade van hun heren af, en werden gedwongen, zich aan hun zware eisen te
onderwerpen. De last van het ondersteunen van kerk en staat rustte op de middel- en lagere klassen, welke
zwaar belast werden door de burgerlike overheden en de geestelikheid. “Het welbehagen van de edelen werd
als hoogste wet geacht; de boeren en landbewoners konden verhongeren, zonder dat het hun verdrukkers
184