Het Grote Conflict door Ellen White

koopman. “Ze hadden bij zich zijdestoffen, juwelen en andere artikelen, welke in die tijd niet gemakkelik
verkrijgbaar waren dan op vergelegen markten, en werden als kooplieden verwelkomd, waar ze als
zendelingen afgewezen zouden zijn geworden.” Voortdurend zagen ze op tot God om wijsheid, ten einde
de aandacht te kunnen bepalen op schatten, kostbaarder dan goud of juwelen. Ze droegen heimelik gehele
of gedeeltelike afschriften van de Bijbel bij zich, en waar zich ook maar een gelegenheid aanbood, wezen ze
hun klanten op die manuskripten. Dikwels ontstond op die wijze lust om Gods Woord te lezen, en werd er
gaarne een gedeelte van achtergelaten bij degenen, die begerig waren het te ontvangen.
Het werk van deze zendelingen begon in de vlakten en valleien aan de voet van hun eigen bergen,
maar strekte zich tot ver buiten die grenzen uit. Barrevoets en met grove klederen, door het reizen bemorst,
gelijk die van hun Meester waren, trokken ze grote steden door, en drongen vergelegen landen binnen. Overal
strooiden ze het kostbare zaad. Op hun spoor verrezen kerken, en het bloed van martelaren getuigde voor de
waarheid. De dag des Heren zal een rijke oogst doen zien van zielen, ingebracht door de arbeid van die
trouwe mannen. Bedekt en in het verborgen maakte Gods Woord zich baan door de Christenheid heen, en
werd in de huizen en harten van de mensen met blijdschap ontvangen.
Voor de Waldenzen waren de Schriften niet slechts het verhaal van Gods leidingen met de mensen in
het verleden, en een openbaring van de verantwoordelikheden en verplichtingen van het te genwoordige,
maar eveneens een ontvouwing van de gevaren en heerlikheid van de toekomst. Ze geloofden, dat het einde
van alle dingen niet ver in het verschiet was; en terwijl ze biddend en met tranen de Bijbel onderzochten,
kwamen ze te dieper onder de indruk van zijn kostbare uitspraken, en van hun plicht om de zaligmakende
waarheid aan anderen bekend te maken. Ze zagen het heilsplan duidelik op de heilige bladzijden opengelegd,
en vonden troost, hoop, en vrede in het geloof in Jezus. Terwijl het licht hun verstand verlichtte en hun harten
verblijdde, verlangden ze, de stralen ervan op degenen te laten schijnen, die in de duisternis van de pauselike
dwalingen verkeerden.
Ze zagen, hoe grote scharen onder de leiding van paus en priesters tevergeefs trachtten, vergiffenis te
erlangen door hun lichamen te pijnigen voor de zonden van hun zielen. Daar hen geleerd was, op hun goede
werken te vertrouwen, als zouden die hen kunnen redden, zagen ze immer op zichzelven, peinsden over hun
zondige staat, meenden zich blootgesteld aan de toorn Gods, en kwelden hun ziel en lichaam, doch vonden
geen baat. Aldus werden de nauwgezette zielen door de leerstellingen van Rome in banden gehouden.
Duizenden verlieten vrienden en betrekkingen, en gingen hun leven in kloostercellen slijten. Door gedurig
vasten en wrede geselingen, door middernachtelike gebeden, door zich uren achtereen uit te strekken op de
koude, vochtige stenen van hun duistere verblijfplaats, door lange bedevaarten, door vernederende
boetedoening en schrikkelike foltering zochten duizenden vergeefs zielsrust te vinden. Terneder gedrukt
door een gevoel van zonde, en achtervolgd door de vrees voor Gods vergeldende toorn, leden er velen voort,
totdat de natuur eindelik bezweek, en ze zonder een enkele straal van licht of hoop in de groeve neerzonken.
43