Het Grote Conflict door Ellen White

standvastigste wijze tegengestaan. Eeuwen lang handhaafden de kerken van Piedmont hun cnafhankelikheid;
toch kwam eindelik de tijd, waarop Rome onderwerping van ze eiste. Na vruch 1D ’Aubigné, “History of
the Reformation of the Sixteenth Century,” boek 17, kap. 2. Teloos worstelen tegen zijn tirannie, bogen de
hoofden van deze kerken zich onwillig onder de macht, die de ganse wereld scheen te huldigen. Er waren er
echter enigen, die weigerden zich onder de macht van paus of prelaat te stellen. Ze waren vast besloten, aan
God getrouw te blijven, en de zuiverheid en eenvoud van hun geloof te bewaren. Er vond een scheiding
plaats. Zij, die aan het oude geloof vasthielden, trokken zich nu terug; enkelen, de Alpen van hun
geboorteland vaarwel zeggende, verhieven de banier der waarheid in vreemde landen; anderen verscholen
zich in de afgelegen valleien en rotsvestingen van de bergen, en behielden daar hun vrijheid om God te
dienen.
Het geloof, dat de Waldenziese Christenen eeuwen lang behielden en predikten, leverde een scherp
kontrast tegen de valse leerstellingen, door Rome uitgegeven. Hun godsdienstige overtuiging grondde zich
op het geschreven woord Gods als het ware stelsel van het Christendom. Doch deze nederige landbouwers
in hun verborgen schuilhoeken, van de wereld afgesloten, en door hun dageliks werk onder hun kudden en
wijngaarden gebonden, hadden niet voor zichzelven de waarheid gevonden in tegenstelling van de
leerstellingen en ketterijen van de afvallige kerk. Hun geloof was niet iets nieuws. Hun godsdienstige
overtuiging was een erfenis, die ze van hum vaderen ontvangen hadden. Ze streden voor het geloof van de
apostoliese kerk, — “het geloof, eenmaal aan de heiligen overgeleverd.” — “De kerk in de woestijn”, en
niet de trotse priesterheerschappij, die de troon bekleedde in de grote hoofdstad van de wereld, was de ware
kerk van Christus, de bewaarder van de schatten der waarheid, die God Zijn volk toevertrouwd heeft, om ze
aan de wereld uit te delen.
Een van de voornaamste oorzaken, welke de ware kerk tot afscheiding van Rome leidde, was de haat
van laatstgenoemde tegen de Sabbat van de Bijbel. Gelijk in de profetieën voorzegd was, wierp de pauselike
macht de waarheid ter neder. De wet Gods werd in het stof getreden, terwijl de overleveringen en gebruiken
van mensen geëerd werden. De kerken, die onder de regering van het pausdom stonden, werden reeds
vroegtijdig gedwongen, de Zondag als heilige dag te vieren. Te midden van heersende dwaling en bijgeloof
geraakten er velen, ook onder het ware volk Gods, z— verward, dat ze, terwijl ze de Sabbat heiligden, zich
toch ook op Zondag van arbeid onthielden. Dit echter gaf de pauselike leiders geen voldoening. Ze eisten
niet alleen, dat de Zondag gevierd, maar ook de Sabbat ontheiligd zou worden; en ze veroordeelden in de
sterkste bewoordingen degenen, die er eer aan durfden bewijzen. Het was alleen door voor de Roomse macht
te vluch-ten, dat enkelen Gods wet in vrede konden gehoorzamen.
De Waldenzen waren onder de eersten van de volken van Europa, die in het bezit kwamen van een
vertaling van de Heilige Schriften. Honderden jaren v——r de Hervorming hadden ze een afschrift van de
Bijbel in hun moedertaal. Ze bezaten de waarheid onvermengd, en dit maakte hen in het biezonder tot
38