Het Grote Conflict door Ellen White

Elf jaren na het vestigen van de eerste kolonie kwam Roger Williams naar de Nieuwe Wereld over.
Evenals de eerste pelgrims kwam hij om godsdienstige vrijheid te genieten; maar ongelijk aan hen, zag hij
in,— wat zo weinigen in zijn tijd nog gezien hadden — dat deze vrijheid het onvervreemdbare recht van
allen was, wat hun geloof ook zijn mocht. Hij was een ernstige zoeker naar waarheid, en hield het met
Robinson voor onmogelik, dat al het licht uit Gods woord reeds ontvangen was. Williams “was de eerste
persoon in de moderne Christenheid, die de burgerlike regering op de leer van gewetensvrijheid en de
gelijkheid van denkbeelden voor de wet wilde doen berusten.” Hij verklaarde, dat het de plicht van de
magistraat was, om misdaden tegen te gaan, maar geenszins om het geweten aan banden te leggen. “Het
publiek of de magistraten mogen beslissen,” zei hij, “wat de mens aan zijn evenmens verschuldigd is; maar
wanneer ze trachten de plichten van de mens jegens God voor te schrijven, gaan ze hun roeping te buiten,
en kan er geen veiligheid zijn; want het is duidelik, dat indien de magistraat die macht bezit, hij heden het
ene stel meningen of geloofspunten kan voorschrijven, en morgen een ander, gelijk in Engeland gedaan is
door onderscheidene koningen en koninginnen, en dooide verschillende pausen en raadsvergaderingen in de
Roomse Kerk; waardoor het geloof een grote verwarring zou worden.”
Het bijwonen van de diensten van de erkende kerk werd cp straffe van boete of gevangenschap
verplichtend gemaakt. “Williams keurde de wet af; de slechtste bepaling in het Engelse wetboek was die,
welke slechts het bij wonen van de parochie-kerk verplichtend maakte. Mensen te dwingen, zich met
diegenen te verenigen, die een ander geloof waren toegedaan, beschouwde hij als een openlike verkrachting
van hun natuurlike rechten; de ongodsdienstigen en onwilligen naar de publieke eredienst te drijven, scheen
huichelarij eisen te zijn. . . . ‘Niemand,’ zei hij, ‘behoorde tegen zijn eigen toestemming in gedwongen te
worden om aan eredienst deel te nemen, of enige eredienst te handhaven.’ ‘Hoe!’ riepen zijn tegenstanders,
verbaasd over zijn stellingen, uit, ‘is de arbeider zijn loon niet waardig?’ ‘Ja,’ antwoordde hij, ‘van degenen,
die hem huren.’ “
Roger Williams was geëerd en bemind als een getrouw prediker, een man van buitengewone
begaafdheid, van onwankelbare rechtschapenheid en ware milddadigheid; toch kon men zijn standvastige
weigering om het recht van de burgerlike magistraten op gezag over de kerk te erkennen, en zijn eis om
godsdienstvrijheid te hebben, niet dulden. Men zei, dat de toepassing van deze nieuwe leer “de grondslagen
van de staat en het bestuur van het land omverwerpen zou.”2 Hij werd veroordeeld tot verbanning uit de
kolonieën, en moest eindelik, om gevangenneming te voorkomen, in de koude en de stormen van de winter
naar de wilde wouden vluchten.
“Veertien weken achtereen,” zei hij, “werd ik in een guur jaargetijde heen en weer gejaagd, en wist
niet wat brood of een bed betekende.” “Maar de raven voedden me in de wildernis;” en een holle boom
diende hem dikwels tot schuilplaats. Aldus zette hij zijn pijnlike vlucht voort door de sneeuw en de
194