Het Grote Conflict door Ellen White

Hoofdstuk 12: De Hervorming in Frankrijk
Het Protest van Spiers en de Augsburgse Konfessie, welke de triomf van de Hervorming in
Duitschland kenmerkten, werden gevolgd door jaren van strijd en donkerheid. Verzwakt door verdeeldheden
onder de medestanders ervan, en door machtige vijanden aangevallen, scheen het Protestantisme gedoemd
om geheel en al uitgeroeid te worden. Duizenden verzegelden hun getuigenis met hun bloed. Burgeroorlog
brak uit; de zaak van de Protestanten werd door een van zijn voornaamste aanhangers verraden; de edelsten
onder de hervormde prinsen vielen in de handen van de keizer, en werden gevangen van de ene stad naar de
andere gesleept. Maar op het ogenblik van zijn schijnbare triomf leed de keizer een nederlaag. Hij zag zich
de prooi uit de hand gerukt, en werd ten slotte genoodzaakt, de leer te dulden, de vernietiging waarvan de
eerzucht van zijn leven geweest was. Hij had zijn rijk, zijn schatten en zelfs zijn leven op het spel gezet, om
de ketterij uit te roeien. Nu zag hij zijn legers door de strijd vernield, nu was zijn schatkist ledig, nu bedreigde
opstand zijn vele koninkrijken; terwijl het geloof, dat hij tevergeefs had trachten te onderdrukken, zich overal
verbreidde. Karel V. had tegen een alvermogende macht gekampt. God had gezegd, “Daar zij licht,” maar
de keizer had getracht, de duisternis onverstoord te laten. Zijn plannen waren mislukt, en, oud v——r zijn
tijd, uitgeput door de lange strijd, deed hij afstand van de troon, en trok zich in een klooster terug.
In Zwitserland, zowel als in Duitschland, braken er donkere dagen voor de Hervorming aan. Terwijl
in vele kantons het hervormde geloof werd aangenomen, bleven andere met blinde hardnekkigheid aan het
geloof van Rome hangen. Hun vervolging van hen, die de waarheid wensten aan te nemen, gaf eindelik
aanleiding tot burgeroorlog. Zwingli en velen, die hem bijgestaan hadden in de Hervorming, vielen op het
bloedige slagveld van Cappel. Oecolampadius stierf spoedig daarna, overstelpt door deze vreselike onheilen.
Rome triomfeerde, en scheen op vele plaatsen alles te zullen herwinnen, wat het verloren had. Maar Hij,
wiens raadslagen van eeuwigheid zijn, had Zijn zaak noch Zijn volk verlaten. Zijn hand zou hun verlossing
brengen. In andere landen had Hij arbeiders verwekt, die de Hervorming zouden voortzetten.
In Frankrijk was de dag reeds begonnen te lichten, voordat Luthers naam als die van een hervormer
vernomen was. Een van de eersten, die het licht aanschouwden, was de oude Lefèvre, een man van
uitgebreide geleerdheid, professor aan de Universiteit te Parijs, en een oprecht en ijverig pausgezinde. Bij
zijn nasporingen in de oude litteratuur vestigde zich zijn aandacht op de Bijbel, en hij voerde de studie ervan
onder zijn studenten in.
Lefèvre was een ijverig aanbidder van de heiligen, en had het schrijven van een geschiedenis van de
heiligen en marte-laren op zich genomen, gelijk die in de legenden van de Kerk aangegeven is. Dit was een
werk, dat grote arbeid vereiste, maar hij had er reeds aanmerkelike vorderingen mede gemaakt, toen hij,
denkende dat de Bijbel hem nuttige hulp zou kunnen verlenen, deze met dat doel begon te bestuderen. Hier
vond hij inderdaad heiligen beschreven, maar niet zul- ken, als in de Roomse kalender voorkwamen. Een
stroom van Goddelik licht baande zich een weg tot zijn ziel. Met ver-wondering en verachting keerde hij
138