Het Grote Conflict door Ellen White

vreselik lijden bereikten de overlevenden de poorten van Génève. Een paar jaren later keerde een deel van
deze schare naar hun bergen terug, en nam weer bezit van hun verlaten woonsteden.
In de achttiende eeuw hield de godsdienstige vervolging over het algemeen op. Toch stonden de
Waldenzen in 1799 nog onder veel burgerlike beperkingen; hun kinderen werden dikwels gestolen, of hun
met geweld ontnomen, ten einde in het Roomse geloof opgevoed te worden; en ze moesten tienden aan de
Roomse geestelikheid betalen. Het was eerst in het jaar 1848 dat hun door de beheerders van Piedmont
hetzelfde genot als anderen van alle burgerlike en politieke rechten werd toegestaan. In de Kerkelike Staten
echter heerste de Paus nog steeds als oppermachtig gebieder, en was zijn macht nog altijd een gevaar voor
godsdienstvrijheid. Maar in 1870 viel het bolwerk van het pausdom. Spoedig werd het Nieuwe Testament
door een jonge Waldens te Rome bijna onder de vensters van het Vatikaan gedrukt. Een van de
gevangenissen werd in een uitgeverskantoor veranderd, en in de folterkamer, waarin de kreten van de
martelaars van Jezus eenmaal weerklonken, werd de drukpers opgezet, vanwaar het evangelie des vredes
over het gehele land heen uitgezonden werd.
Johan Wycliffe.— Johan Wycliffe, of Johan van Wycliffe, de grootste van do “hervormers v——r
de Hervorming,” werd omtrent 1324 in het dorp van dezelfde naam in Yorkshire, Engeland, geboren. Hij
stierf in 1384. Van zijn jeugd is weinig bekend. Hij ontving zijn opvoeding aan de Universiteit van Oxford,
die zelfs in die ver verleden tijden niet minder dan dertig duizend studenten telde. Tot dicht bij het einde van
zijn leven bleef hij daar wonen en leren. Door zijn verdediging van Eduard III., die weigerde aan de Paus
schatting te geven, en zijn voorstaan van volksrechten, toen hij afgevaardigd werd om met do Pauselike
nuncio’s in de Nederlanden te onderhandelen, won Wycliffe het vertrouwen en de bijval van de koning en
het volk. Ofschoon vervolgd door de meedogenloze vijandschap van de Paus en zijn ondersteuners, en
eindelik van de universiteit verdreven, werd hij tot rector van Lutterworth aangesteld, waar hij zich aan de
vertaling van de Bijbel in de moedertaal wijdde. “Wycliffe was groot als geleerde, als diplomaat en als
prediker.” “Zijn verwonderlike geleerdheid en geestesgaven bezorgden hem een overwegende invloed aan
de universiteit. Maar de Bijbel was zijn standaard; en het voornaamste voortbrengsel van zijn geest, zijn
preken, zijn er waarlik vol van. Zijn doel was altijd, de waarheid van Christus te verdedigen.”
Johannes Huss.— Jobannes Huss, te Hussinetz in Bohemen geboren in 1378, was de voornaamste
onder degenen, door wie de fakkel van de waarheid van Wycliffe tot de hervormers van de zestiende eeuw
werd overgebracht. Hij werd opgevoed aan de universiteit van Praag, en in 1402 tot rector van de universiteit
en prediker van de Bethlehem Kapel benoemd. Hij had niet zulk een duidelik inzicht in de waarheid als
Wycliffe; hij hield zich aan pauselike leerstellingen, die de Engelse hervormer verworpen had, maar
handhaafde de grote fundamentele waarheid van de onfeilbaarheid der Schriften, en bestrafte getrouw de
ondeugden van de kerk; en hij legde zijn leven af als een getuigenis van zijn getrouwheid. Hij werd in 1415
te Constance verbrand.
477