ovde - vera znanje mir

takvu, već ukida (svaku posebnu) religiju kao opšti princip države – religioznost može biti samo
privatno pravo građana.
Imajući u vidu sve do sada rečeno koje se oslanja na praksu modernih država sveta, prosto se
neverovanim čini stepen nerazumevanja moderniteta koji odlikuje vladajuće elite Srbije. U korenu
tog stanja, koje neminovno zahteva duboku analizu, leži visok stepen civilizacijske zaostalosti
političkih i duhovnih elita koje kreiraju društvenu stvarnost ove zemlje. Tako se deklarativno
zalažemo za dostizanje onih vrednosti koje odlikuju modernu političku državu i građansko
društvo, a u praksi favorizujemo dominantnu versku zajednicu toliko da se nekad čini da Sinod
Srpske pravoslavne crkve vodi Vladu Republike Srbije. U svemu tome, kao krajnji produkt takvog
stanja stvari, kreira se specifična uniformna atmosfera u kojoj je apsolutno neprihvatljivo različito
mišljenje i delanje od opšteprihvaćenog, od strane države i elita koje je vode nametnutog mišljenja
i delanja. Upravo takvo ponašanje države onemogućava bilo kakav zametak građanskog društva.
Razlog tome jeste nametanje posebnog, privatnog interesa (u našem slučaju religioznosti članova
jedne verske zajednice – Srpske pravoslavne crkve) za opšti interes čitavog društva. U takvoj
konstelaciji društvenih odnosa, upravo je nemoguće afirmisati princip subjektiviteta kao verovatno
najvredniji princip modernog doba.
Srpska pravoslavna crkva (SPC) je na javnu scenu u Srbiji vraćena s dolaskom Miloševića na
vlast, kako bi pomogla u operacionalizaciji srpskog nacionalnog programa. S jedne strane, dala je
snažan doprinos buđenju etnonacionalizma i velikodržavnog raspoloženja najširih slojeva naroda,
dok je s druge strane, pružala i neposrednu podršku samom režimu Slobodana Miloševića. Posle
famoznih petooktobarskih promena 2000. godine, na trenutak se učinilo da bi ova zemlja mogla
iskoračiti izvan začaranog kruga sopstvene autarhije i autoritarnosti. Promenom vlasti nominalno
opredeljenje države postaje težnja priključenju Evropskoj Uniji i prihvatanju njenih standarda, ali
odlaskom Miloševića i dolaskom nove vlasti, koja svoj legitimitet otvoreno i manifestno temelji u
antikomunizmu, nestalo je ideoloških prepreka za legalizaciju već daleko odmaklog procesa
povratka Srpske pravoslavne crkve u sferu javnog i otpočeo je ubrzan rad na institucionalnom
napuštanju sekularnog principa na svim nivoima života društva i države. Već prvi potezi
„demokratske vlasti“ ukazivali su na ubrzanost retradicionalizacionih procesa kao i na jačanje
uticaja najreakcionarnijih institucija u društvu, koje su paradoksalno uživale i najveće poverenje
građana. Svi nosioci državne vlati od 5. oktobra 2000. godine do danas, pokazali su kontinuitet u
odnašanju vlasti sa prethodnim režimom. Reprodukcija mehanizama miloševićevog režima
posebno se odnosila na sferu ideologije, samo što se etno-nacionalizam pojavljuje u obliku
reakcionarnog anti modernizma i klerikalizma, a nova vlast obećavala je takvu državu i političku
zajednicu, gde su u okviru laičke države zagarantovana prava svih manjina, a ne samo etničkih.
Ovo su ostala samo obećanja, a u stvarnosti postojalo je i još uvek postoji mnoštvo primera
shvatanja države kao plena i ignorisanja svega drugog osim klijentelizma I partijskog interesa.
Ideološka oblanda pod kojom se vrši ovaj proces je klerikalizam. Postala je sasvim realna opasnost
da jedina socijalna posledica „rađanja slobode“ bude opšta klerikalizacija državnih institucija i
organa. Uostalom, najautoritarnija od svih državnih institucija, vojska, je pored Srpske
pravoslavne crkve - najglasniji nosilac klerikalizma.
Evidentno je nastojanje svih političkih subjekata i institucija da se u Srbiji pronađe integrativni
element za društveni sistem koji se raspao i jak zajednički imenitelj za Srbe koji se nalaze unutar i
van granica Srbije, ali se ovo pre svega može prepoznati i nazvati „osvajačkim pohodom SPC“.
Odbrana interesa većinske verske zajednice u Srbiji izražena je praktičnim političkim potezima i
izjavama političke elite. S obzirom da je SPC etničko- nacionalna institucija, povlađivanje isto
takvom programu slabi građanski princip u državi, koja prestaje da bude država svih svojih
građana i čiji aparat postaje instrument samo jedne verske organizacije. Proces desekularizacije i
klerikalizacije je započeo još krajem osamdesetih i početkom devedesetih godina prošlog veka pod
režimom Slobodana Miloševića. Kasne osamdesete i početak devedesetih godina u Srbiji bi se