ovde - vera znanje mir

Hrišćanstvo i verska ideologija sa aspekta socijalnog staranja
Sunday, December 9th, 2007
Namera ovog teksta je da odnos između katoličke, protestantske i pravoslavni crkve sagleda
sa jednog, možda drugačijeg aspekta i u tom smislu može biti interasantan i onima kiji prate
odnose crkve i države, odnosno religije i politike. Rušenjem robovlasničke države oslobođeni
robovi, koloni i siromašni seljaci postajali su kmetovi vezani za zemlju i svog feudalca. Može se
reći da su bili politički i ekonomski obespravljeni. Kao što nam je poznato, živeli su na imanju
feudalaca i radili pod vrlo nepovoljnim uslovima. Dakle, samo uspostavljanje feudalnog sistema
bilo je propraćeno velikim socijalnim problemima.Rešavanje tih socijalnih problema nije bilo
stvar države, već je brigu o siromašnim i ubogim vodila crkva. Doktrina hrišćanstva, u ovom
smislu, kretala se od potpune jednakosti među svim ljudima, kao carstvu božijem na zemlji, do
priznavanja socijalnih nejednakosti, kao božijoj volji. Verovatno se može reći da je ovo učenje
evoluiralo iz jedne krajnosti u drugu pod uticajem opštih društvenih promena, a pre svega
jačanjem ekonomske moći crkve. Ovde je važno, čini mi se, napraviti razliku između religiskog
učenja i verske ideologija o kojoj nam je govorio Đ. Šušnić. Dakle, jačanjem feudalizma, crkva je
postala moćan feudalac, promenila je svoj odnos prema privatnoj svojini i socijalnim razlikama.
Siromaštvo je tumačila božijom voljom, a sopstvenu moć i vlast objašnjavala božijim
darom.Jačanjem ekonomskog položaja, hrišćanska crkva je zadobijala sve veću moć i uticaj u
društvu, što je dobrim delom uslovilo i različite poglede unutar same crkve na njeno mesto i ulogu
u daljem društvenom razvoju. Na tim pitanjima došlo je do nesporazuma, koji je kulminirao 1054.
godine cepanjem na katoličku i pravoslavnu crkvu. Razvijenost svoje socio-zaštitne fukcije
(pomoć gladnima, beskućnicima, invalidina, siromašnima, itd.) katolička crkva iskoristila je u
svijim pretenzijama na svetovnu vlast. Razvila je doktrinu da crkva treba da pomaže siromašnima,
a onaj ko pomaže treba da ima i političku vlast. To je bila vekovna težnja katoličke crkve. Razvoj
nauke i jačanje radničke klase uslovili su odstupanje od ove pretenzije katoličke crkve, što ona po
prvi put i priznaje 1891 godine. U enciklici Rerum Novarum pape Lava XIII crkva priznaje da
država treba da preuzme brigu o socijalnoj zaštiti građana. Reformacija katoličke crkve nastupila
je 1517. godine. Reformatori su zahtevali oslobađanje crkve od svih poroka i vraćanje izvornom
učenju hrišćanstva. Vraćanje izvornom učenju značilo je odbacivanje pretenzija na svetovnu vlast
i ostajanje u duhovnoj sferi. Reformatori su zahtevali i povratak radu - milost božija se može
postići samo radom,a ne preko crkve. Protestantska crkva je takođe pružala pomoć siromašnima,
neobezbeđenim i sl. Pored toga, nastavila je sa razvijanjem svesti i prakse milosrđa među
građanima. Pravoslavna crkva je u svom učenju i praksi ostala verna ranom hrišćanstvu.
Propovedala je dužnost vernika da čine milosrđe, crkva je uvek pružala pomoć siromašnim i
ubogim, ali socijalne akcije nisu bile motivisane pretenzijom na svetovnu vlast. Srednjovekovni
manastiri u Srbiji pružali su pomoć siromašnim, bolesnim i invalidnim licima. Pomoć se sastojala
u pružanju smeštaja, ishrani i lečenju. Pravoslavna crkva je obavezala državu da po osnovu svoje
vlasti ima dužnost i pravo da pomaže i štiti svoje građane od socijalnih rizika. Ta obaveza je bila
podignuta na nivo zakona, što nalazimo u Dušanovom zakoniku. Ovo je samo mali aspekt i vid
zloupotrebe religiskog učenja od strane verske ideologije. Hrišćanstvo kao religija ljubavi se
pocepala zbog ideologije, a oslobađenje hrišćanstva od ideologije je put vraćanja u „jedno”.
Usmerimo se ka vrednostima, a ne ka ograničenim interesima.
1. bojanv Says:
December 9th, 2007 at 10:19 am
Postovani/a,
Zelim prvo da Vam se zahvalim na ovom tekstu, jer mi je pruzio materijal za razmisljanje,
ali i zbog ukupne poruke o miru i jedinstvu koji nosi.
Ipak, ne mogu a da ne ukazem na liniju pogresnog dedukovanja koju ste izveli.