ovde - vera znanje mir

dobrovoljno priznali rusku vlast. Bili su zahvalni za povlastice koje su im Rusi dali i kada su 1917.
godine boljševici udarili na red koji je u Rusiji vladao i na “Belog Cara”, zahvalni Kalmici
ustadoše sa oružjem protiv boljševika. Uskoro je započeo nemilosrdni građanski rat. Dolinu Dona
su tokom naredne dve godine neizmenično zapljuskivali i prelivali se preko nje beli i crveni talasi,
da bi je konačno polovinom novembra 1920.godine prekrio crveni talas. U toj borbi Kalmici su
izgubili oko 60 procanata svog stanovništva. Sudbinu poraza belih armija delili su i Kalmici koji
su se borili u njima. I poražena vojska i civilno stanovništvo su nastojali da se što pre domognu
luka, ukrcaju na brodove i napuste Rusiju. Samo je manji broj tih begunaca uspeo da se domogne
brodava i izbegne zarobljavanje. Među njima se našlo i od 2200 do 3000 Kalmika oba pola i svih
uzrasta. Najveći broj izbeglih je spas našao u logorima u okolini Carigrada i u samom gradu gde
su se zadržali narednih 2-3 godine a zatim su se postepeno raselili po evropskim zemljama:
Bugarskoj, Jugoslaviji, Čehoslovačkoj i Francuskoj. Prvi Kalmici izbeglice su stigli u Srbiju
početkom aprila 1920. godine i bilo ih je nekoliko desetina. Druga, i daleko najbrojnija kalmička
grupacija (oko 300 izbeglica) prispela je u našu zemlju krajem 1920. godine. I u narednih dve
godine Kalmici su pristizali, ali u manjim grupama - u celom tom periodu od 1920. do kraja 1923.
godine u Srbiju je stiglo ukupno 450-500 Kalmika. Glavnina kalmičkih izbeglica (300-400)
nastanila se u Beogradu, formirajuči tako najveću kamičku koloniju u Evropi. U Beogradu su se
nastanili po južnoj i jugoistočnoj periferiji: počev od Karaburme pa preko Bulbodera do Cvetkove
pijace i Crvenog Krsta. Većina ih se nastanila u ataru prigradskog sela Mali Mokri Lug, koji je
tada postajao predgrađe Beograda. Taj kraj se nekada u širem smislu zvao Pašina česma i Pašino
brdo. U Beogradu su se Kalmici našli u potpuno novoj i stranoj sredini. U početku su izazivali
opštu radoznalost, što zbog svoje fizionomije, što zbog načina na koji su se stariji Kalmici
međusobno pozdravljali: pri susretu bi se klanjali jedan drugom, priljubljenih dlanova prinetih
čelu. Videći pred sobom te ljude istočnjačkih crta, sa minđušom na uhu, koji se pri susretima
klanjaju, stanovnici Malog Mokrog Luga ih nazvaše “Kinezi”. Za njih će Kalmici zauvek ostati
“Kinezi”. Beograđani su se ipak dosta brzo privikli na nove goste, a ovi mnogo teže i sporije na
novu sredinu. Prema spoljašnjoj sredini je kalmička zajednica bila prilično zatvorena, a unitar sebe
povezana jedinstvenim jezikom i poreklom, istom izbegličkom sudbinom kao i pripadnošću
budističkoj veri. Trebalo je da prođe izvesno vreme pa da Kalmici počnu slobodnije da se druže sa
meštanima Malog Mokrog Luga. Kalmička deca su počela da pohađaju obližnju osnovnu školu
zajedno sa komšijskom decom, sa kojom su igrali tada veoma popularan sport, fudbal - imali su i
fudbalsko igralište, tzv. “kinesko igralište”. Sklopljeno je i nekoliko mešovith brakova Kalmika sa
Srpkinjama. Za razliku od većine ruskih izbeglica naseljenih u Jugoslaviji koju su činili pripadnici
aristokratije, zemljoposednici, preduzimači, službenici carske administracije i oficirski kadar,
pristigli Kalmici su predstavljali najsiromašniji sloj doseljenika, kako na materijanom tako i na
društveno-obrazovnom planu. Ogromna većina njih nije imala nikakve stručne kvalifikacije pa su
morali da rade ono što im se nudilo: najteži fizički rad koji je bio veoma slabo plaćen. Većina
Kalmika je u početku radila na iskopavanju ilovače i njenom prevozu do ciglane u Malom
Mokrom Lugu koja je bila vlasništvo beogradskog industrijalca i veleposednika Miloša
Jaćimovića. Radnici zaposleni u njegovoj ciglani dobili su na poklon zemljište i građevinski
materijal, pa su po dve-tri porodice udruživale i zidale najjednostavnije i najjeftinije prizemne
kućice u koje su se preselili iz iznajmljenih stanova. Pored kućica su bile baštice, zajednički bunar
i zajednički poljski klozet. Tako je niklo celo malo naselje od 20-30 kućica sa jednom ili dve sobe
i kuhinjom. Skoro sve kalmičke porodice su gajile kokoške, guske, ćurke i koze i na taj način
doprinoslie budžetu. Poneki od Kalmika je, vremenom, uspeo da sebi kupi konja i krene u
prevoženje drva, uglja i sl. Bilo je i par kočijaša. Žene beogradski Kalmika se nisu zapošljavale
već su porodični budžet uvećavale izradom papuča, krznenih jakni i papirnatih lampiona koje su
prodavale na pijaci. U prvih par godina boravka u novoj sredini, Kalmici nisu imali nikakvu
čvršću društvenu organizaciju - tek aprila 1928.godine formiraju svoju “Kalmičku koloniju”. Za
predsednika je izabran bivši pukovnih ruske vojske Abuša Aleksejev, koji će zajedno sa