ovde - vera znanje mir

distanciranje najveće između pripadnika onih naroda koji su u sukobu, što ukazuje na delovanje
situacionih činilaca.
Istraživanje prisutnosti nacionalizama u Vojvodini (Ilić i Cvejić, 1997) ukazuje da pripadnici
različitih nacionalnosti ispoljavaju različite stepene distance jedni prema drugima. Reakcije na
jednu od tvrdnji u upitniku, Previše poverenja prema drugim nacijama donosi više štete
nego koristi, kao pokazatelj stanja međunacionalnih odnosa, ukazuju da ispitanici većinske
nacionalne grupe prednjače u pogledu ispoljavanja nepoverenja (45% iskazuje delimično ili
potpuno nepoverenje). Slede Slovaci (15%), Mađari (13%) i Rumuni (11%). Istovremeno, Srbi
kao većinska grupa prednjače i u zahtevima za više međunacionalne trpeljivosti. Za više
tolerantnosti u odnosu prema drugim etničkim grupama zalaže se 37% Srba, 35% Mađara,
27% Slovaka i 18% Rumuna. Srpski ispitanici iz multietničkih gradskih sredina pokazuju više
tolerancije i spremnosti na etnički suživot (Ilić i Cvejić, 1997).
Pristup istraživanju
Najveći broj istraživanja predrasuda, tolerancije i distance u našoj sredini (u Srbiji kao i
u nekadašnjoj SFRJ) usredsređena su na odnos prema pripadnicima pojedinih etničkih grupa,
što je razumljivo kada se ima u vidu da je reč o multietničkoj sredini. Uprkos činjenici da su
Srbija i Crna Gora (kao i ranije jugoslovenske zajednice) multikonfesionalne, verska distanca
i tolerancija dugo nisu bile predmet istraživanja, što se može objasniti tadašnjom ateizacijom
našeg društva, kao i malim brojem onih koji su se izjašnjavali kao religiozni. Poslednjih
godina se u našem društvu javlja pojačana zainteresovanost za religiju i veru, broj onih koji se
izjašnjavaju kao religiozni raste, a konfesionalna pripadnost postaje jedan od značajnih vidova
grupne identifikacije.
Da bi se stekao uvid u odnos sadašnje mlade generacije prema pripadnicima drugih
verskih zajednica i drugačijim verovanjima, a time i u versku toleranciju mladih, Centar za
empirijska istraživanja religije iz Novog Sada sproveo je aprila i maja 2002. godine istraživanje
među učenicima srednjih škola. Istraživanje je sprovedeno na uzorku od 610 učenika srednjih
škola u Novom Sadu, Sremskoj Mitrovici, Subotici, Sremskim Karlovcima, Beogradu, Zemunu
i Kruševcu. Istraživanje na terenu sproveli su saradnici Centra za empirijska istraživanja religije.
Predmet istraživanja su verska distanca i verska tolerancija učenika srednjih škola u Srbiji.
Osnovni cilj istraživanja bio je da se utvrdi odnos mladih prema pripadnicima drugih verskih
zajednica i stepen tolerancije, odnosno netolerancije prema drugačijim verskim opredeljenjima,
kao i činioci koji uslovljavaju versku distancu i toleranciju. Dobijeni podaci o stepenu distance
mladih prema pripadnicima pojedinih verskih zajednica, uvažavanju razlika i toleranciji,
odnosno netoleranciji prema drugačijim verskim opredeljenjima, mogu da posluže kao osnova
za planiranje i iniciranje programa koji imaju kao cilj bolje međusobno poznavanje i
razumevanje među pripadnicima različitih verskih tradicija. Krajnji cilj ovih istraživanja i
programa vaspitno-obrazovnog rada sa mladima je smanjenje socijalne distance i povećanje
tolerancije između pripadnika različitih socijalnih grupa, što bi doprinelo većem poverenju,
otvorenosti i spremnosti za život u multikonfesionalnoj i multietničkoj sredini.
Instrumenti
Pismeni anketni upitnik je osnovni instrument koji je korišćen u ovom istraživanju.
Pored pitanja koja se odnose na sociodemografska i druga opšta obeležja ispitanika, upitnik
sadrži skalu za merenje verske distance i skalu za merenje verske (ne)tolerancije.
Verska distanca ispitivana je po uzoru na Bogardusovu skalu socijalne distance tako
što je od ispitanika traženo da navedu veroispovest sa čijim pripadnikom ne bi želeli da imaju
sledeće kontakte ili odnose: da žive u istoj zemlji, da pohađaju isti razred u školi, da im budu