ovde - vera znanje mir

Četir 3 2 2 2 5
Pet i
2 2 2 2 6
Šes 10 9 11 9 15
t
Verska heterogenost u školskom kontekstu izaziva slične reakcije mladih bilo da je reč o
učenicima ili o nastavnicima. Svaki drugi ispitanik prihvata mogućnost da u istom razredu bude sa
pripadnicima drugih veroispovesti, 28% odbacuje pripadnike samo jedne od navedenih veroispovesti,
6% navodi dve, 7% tri do pet konfesija sa čijim pripadnicima ne bi želeli da budu u istom
razredu, dok 9% srednjoškolaca pokazuje distancu prema pripadnicima svake od navedenih
veroispovesti (osim sopstvene), kao i prema ateistima. Mogućnost da neko od njihovih
nastavnika bude drugačijeg verskog opredeljenja prihvata 47% srednjoškolaca, 29% ima rezervu
prema pripadnicima jedne veroispovesti, 6% prema pripadnicima dve konfesije, 7% navodi tri do
pet veroispovesti čije pripadnike ne bi želeli za nastavnike, dok 11% učenika pokazuje distancu
prema svima koji nisu njihove veroispovesti. Posebnu pažnju zaslužuje podatak da više od
polovine ispitanih srednjoškolaca, (56%) navodi jednu ili više veroispovesti čije pripadnike ne
žele kao sugrađane i stanovnike u istoj državi.
Da bi dobijeni podaci bili bolje shvaćeni i tačnije protumačeni, pokušaćemo da ih
uporedimo sa rezultatima istraživanja etničke distance, mada to zbog različitih uzoraka i
neujednačene metodologije nije sasvim jednostavno. Prema podacima davnog istraživanja na
uzorku građana SFRJ starijih od 18 godina (Pantić, 1967), etničku distancu ne pokazuje 41%
ispitanika, dok je u našem ispitivanju samo 27% srednjoškolaca koji se ne distancira od
pripadnika drugih veroispovesti. Ovi podaci ukazuju na porast socijalne distance, s tim što je u
prvom slučaju reč o etničkoj, a u našem istraživanju o verskoj distanci. Kada je etnička distanca
ispitivana preko spremnosti za stupanje u brak sa pripadnikom druge nacionalnosti (Baćević,
1990) distancu je ispoljilo 47% mladih, dok među srednjoškolcima koji su obuhvaćeni našim
ispitivanjem oko dve trećine ispitanika (68%) navodi bar jednu veroispovest sa čijim
pripadnikom ne bi sklopili brak. Međutim, podaci do kojih smo došli ispitivanjem srednjoškolaca
ne razlikuju se mnogo od rezultata istraživanja na uzorku jugoslovenskih građana starijih od 18
godina (Pantić, 1991), prema kojima 28% ispitanika ne odbacuje mogućnost bračnog odnosa sa
pripadnicima druge nacionalnosti (u našem uzorku 32% srednjoškolaca ne odbacuje mogućnost
stupanja u brak sa pripadnikom druge veroispovesti).
Podaci iz našeg istraživanja pokazuju da manju versku distancu ispoljavaju mladi koji
žive u Vojvodini koja predstavlja multikonfesionalnu i multinacionalnu sredinu i koji imaju
prijatelje druge vere, što ukazuje da kontakti među pripadnicima različitih vera i nacija doprinose
smanjenju socijalne distance. Verska distanca je pozitivno povezana sa odnosom prema religiji
(r = 0.37) u smislu da najveću distancu pokazuju oni koji prihvataju sve što njihova vera uči.
Takođe je nađena pozitivna korelacija između religioznosti kao vrednosne orijentacije, ispitivane
skraćenom verzijom skale religioznosti (Pantić, 1988) i verske distance (r= 0.42), što znači da
veću distancu ispoljavaju oni koji pokazuju veći stepen religioznosti, odnosno u većoj meri
prihvataju religioznost kao vrednost; ispitivanje etničke distance je takođe pokazalo da je
sklonost distanciranju pozitivno povezana sa religioznošću (Rot i Havelka, 1973; Pantić, 1991).
S obzirom na to da se ljubav, razumevanje i briga za druge nalaze u osnovi svake vere, ovi podaci
su pomalo neočekivani i zahtevaju dalju proveru i objašnjenje. Moguće je da je veća socijalna
distanciranost vernika uslovljena njihovim drugim karakteristikama kao što su socijalni i
materijalni status, obrazovni nivo, određene crte ličnosti. Podaci o pozitivnoj povezanosti
religioznosti sa autoritarnošću, konformizmom i alijenantnim osećanjima (Pantić, 1988) sugerišu
pretpostavku da neke od ovih osobina ličnosti doprinose socijalnom distanciranju religioznih
srednjoškolaca. Naravno, postavlja se i pitanje kako je religioznost definisana i merena, odnosno
šta vera znači onima koji sebe smatraju vernicima. Ovde je značajno naglasiti da postoje
različiti nivoi zrelosti religioznosti i da je najveći broj vernika zapravo na najnižem stupnju