ovde - vera znanje mir

(Velika Britanija, Sjedinjene Države, Kanada) i severne Evrope, i model asimilacije, koji je
specifičan za Francusku.
Multikulturalizam polazi od pretpostavke da je islam kao religija utkan u specifičnu kulturu koja
se prenosi s generacije na generaciju. Neko može biti uzoran građanin, a u isto vreme se primarno
identifikovati sa manjinskom kulturom. Drugim rečima, odnos građanina prema naciji može biti
posredovan snažnim osećanjem pripadnosti manjinskoj zajednici.
U asimilacionom modelu (zvanični termin je „integracija“), mogućnost relativno lakog dobijanja
državljanstva podrazumeva da je raznovrsnost raznolikih kulturnih tradicija izbrisana i poništena
pripadnošću političkoj zajednici, naciji, koja ne priznaje posrednost pripadanja manjim
zajednicama (svejedno da li su bazirane na rasnim, etničkim ili religioznim identitetima) –
odnosno, to smatra delom privatne sfere pojedinca. Kao što je proklamovano u francuskoj
narodnoj skupštini povodom glasanja kojim se odobrilo puno pravo građanstva francuskim
Jevrejima 1791. godine: „Njima se mora garantovati sve kao pojedincima, a ništa kao naciji“ (u
smislu zajednice).
Ništa ne može biti oprečnije od ova dva modela: Francuzi smatraju anglo-saksonski
multikulturalizam za uništenje nacionalnog jedinstva i za instrument getoizacije, dok se
asimilacionizam van Francuske posmatra kao izraz
autoritarne, centralizovane države koja u najmanju ruku
odbija da uvaži manjinska prava, ukoliko čak ne krši i
ljudska prava.
Uspostavljanje novih odnosa
Napetosti koje pogađaju zapadna društva nakon 11.
septembra 2001. pokazuju da su oba ova modela u krizi. U
Francuskoj se mnogi mladi muslimani žale da su građani
drugog reda i žrtve rasizma, iako su jezički i obrazovno
integrisani, a takođe prihvataju i laïcité.Takođe u
Francuskoj, mladi, „ponovo rođeni“ muslimani, zahtevaju
da im se prizna pravo na isticanje veroispovesti na javnim mestima (npr. nošenjem feredže, u
slučaju vernica). U isto vreme jačanje radikalnih frakcija islamističke omladine u Velikoj Britaniji
i Holandiji dovelo je do promene javnog mnjenja u ovim zemljama, pa se traži preispitivanje
multikulturalističkog modela, koji se optužuje za ohrabrivanje „separatizma“.
Potpuno je očigledno da su i multikulturalizam i asimilacionizam u krizi zbog istovetnog razloga:
oba modela se drže postavke da između religije i kulture postoji nekakva inherentna veza.
Sačuvati religiju, takođe znači sačuvati kulturu. Multi-kulturalizam, dakle, implicira da religija
čini neodvojiv deo stabilnog kulturnog nasleđa, a asimilacionizam da integracija, po definiciji,
vodi ka sekularizaciji verovanja i ponašanja, u kojoj se sva kulturna nasleđa brišu.
Međutim, problem je u tome što se današnja religiozna obnova – u oba svoja vida,
fundamentalističkom i duhovnom – odvija kroz proces odmicanja od bilo kakve kulturne
reference. Ona uspeva na plodnom tlu gubitka kulturnog identiteta: mladi radikali su, odista, u
potpunosti „pozapadnjačeni“. Među „ponovo rođenima“ i konvertitima (brojne mlade žene koje
žele da nose feredžu pripadaju ovim grupama), islam se ne posmatra kao kulturna relikvija, već
kao religija koja je univerzalna i globalna, i koja doseže dalje od pojedinačnih kultura, baš kao
jevanđelizam ili pentakostalizam. Ovaj gubitak kulturnog identiteta je uslov kako integracije, tako
i novih formi fundamentalizma. Podjednako u slučaju islama, hrišćanstva ili judaizma, religiozna
obnova postavlja pitanje mesta religije u javnoj sferi. Debate o molitvi u školama, izlaganju Deset
božijih zapovesti u sudnicama, stvaranje eruva na zahtev Haredi Jevreja kako bi se privatizovao
javni prostor u vreme Šabata, sve ovo pokazuje da preispitivanje i preinačavanje odnosa religijske
i javne sfere nije karakteristično samo za islam.
Francuski model kao izuzetak
Zašto, onda, trošiti toliko vremena na francusko rešenje, na laicite, koje do danas predstavlja