ovde - vera znanje mir

nastavnici, da budu prijatelji i bračni partneri. Distanca je utoliko veća ukoliko pojedinac nije
spreman da prihvati veći broj mogućih odnosa.
Verska tolerancija ispitivana je pomoću skale Likertovog tipa koja sadrži 12 tvrdnji, a
od ispitanika je traženo da izraze u kojoj meri se slažu, odnosno ne slažu sa svakom od tvrdnji.
U pojedinim tvrdnjama iskazuje se nepoverenje i otpor prema pripadnicima drugih vera i
prema multikonfesionalnosti (na primer: Prema pripadnicima drugih vera treba biti
oprezan čak i kad su nam prijatelji; Čovek se može osećati sigurno samo ako živi u
sredini u kojoj većinu čine pripadnici njegove religije), dok druge tvrdnje sadrže iskaze o
pravu na slobodu verskog opredeljivanja i na versku ravnopravnost (Ljudi treba da imaju
jednaka prava bez obzira na versku pripadnost), kao i prihvatanje pripadnika drugačije
veroispovesti (Ja prihvatam ljude čija je religija drugačija od moje). Jedan broj tvrdnji je
formulisan za potrebe ovog istraživanja, a neke tvrdnje su preuzete iz drugih istraživanja
(Pantić, 1981; Golubović, Kuzmanović i Vasović, 1995; Đurić i Franceško, 1994) i delimično
preformulisane u skladu sa predmetom ovog istraživanja tako što su pojmovi »nacija« i
»nacionalna pripadnost« zamenjeni pojmovima »vera« i »verska pripadnost«.
Verska distanca
Skalom socijalne distance ispitivan je odnos prema pripadnicima sledećih veroispovesti:
pravoslavna, katolička, protestantska, islamska, judaistička, istočnjačke religije, kao i odnos
prema ateistima. Od ispitanika je traženo da navedu veroispovest sa čijim pripadnicima ne bi
želeli da ostvaruju određene kontakte ili odnose. Najveću distancu prema pripadnicima određene
veroispovesti pokazuju oni koji ne žele nijedan od pet navedenih odnosa, a najmanju distancu (ili
najveću bliskost) pokazuju oni koji ne odbacuju nijedan od mogućih odnosa. Od ukupnog broja
anketiranih srednjoškolaca, samo je 27% koji se uopšte ne distanciraju od drugih
veroispovesti, što znači da prihvataju mogućnost da ostvare sve navedene odnose sa
pripadnikom svake od šest veroispovesti u odnosu na koje su se opredeljivali, kao i sa onima
koji nisu vernici. Najniži stepen distance, koji se ogleda u odbacivanju samo jedne veroispovesti
i to samo u pogledu jednog odnosa, pokazuje 8% mladih iz našeg uzorka, dok 7% ispoljava
najveću distancu jer ne prihvata mogućnost nijednog od navedenih hipotetičkih odnosa sa
pripadnicima drugih veroispovesti. 1
Distanca je najveća kada je reč o sklapanju braka, a najmanja u pogledu spremnosti da se
bude prijatelj sa nekim ko je različite veroispovesti. Od 68% mladih koji nisu spremni na
verski mešovit brak, 31% odbacuje pripadnike samo jedne veroispovesti, 11% navodi dve ili
tri veroispovesti, 11% tri do četiri veroispovesti, dok 15% odbacuje sve osim pripadnike svoje
vere. Nespremnost za stupanje u brak sa pripadnikom druge veroispovesti može biti uslovljena
svešću o kulturološkim razlikama kao mogućem izvoru nesporazuma i sukoba među
supružnicima, kao i time što verski kanoni ne podržavaju verski mešovite brakove. U tabeli 1
prikazana je učestalost pojedinih vidova verskog distanciranja.
Tabela 1: Učestalost pojedinih vidova verskog distanciranja (%)
Bro
Vrsta
j Život u Pohađa isti odnosa Nastavnik Prijatelj Bračni
odbačeni istoj državi razred u školi
odnos
Nijedna 44 50 47 54 32
Jedn 31 28 29 26 31
Dve a
6 6 6 4 7
Tri 4 3 3 3 4