ovde - vera znanje mir

Jewish community in Belgrade has shared the bitter history of our capital city, and its
historical position displayed the position of our society on the international scale, and on local
daily-politics field, as well. For Jews, Balkan was often a good shelter for numerous pursuits,
but, also, it was a nest for those who pursuited them. During the numerous migrations, from
Iberian peninsula, till the settlement of Izrael, Jews were often travelling through Balkan. Some
stayed, some kept travelling on, but certain number of them stayed here forming not numerous,
but significant ethnic and confessional group. Today, Belgrade is pale dot on the map of
dispersed Jews, and they are hardly noticeable. In this article we shall try to point out only
the few causes which influence the bad position of Jewish community in Belgrade.
Key words: Jews, Belgrade, migrations, position of Jewish community
JEVREJI U NOVOM SADU
Sunday, March 2 nd , 2008
Milica Aleksić UDK: 26-76(497.113) Novi Sad
Primljeno: 02.07.2004.
JEVREJI U NOVOM SADU
Rezime
Istorija drevnog jevrejskog naroda obavijena je velom zagonetki i čuđenja kako zbog starine koju nosi u
sebi tako i zbog okolnosti u kojima su se Jevreji nalazili. Da bismo se mogli baviti jevrejskom zajednicom
danas, neophodno je ući u dublje istorijske anale koji podrobno opisuju istoriju Jevreja i uslove u
kojima je nastala i razvijala se njihova zajednica. Takođe se u bogatoj istorijskoj građi mogu pronaći i
elementi značajni za odgovore koji nas danas interesuju i motivišu na istraživanja, a to su pitanja koja
se odnose na mogućnost opstanka religije unutar nacije čiji je broj u tendeciji opadanja. Tu su i
pitanja očuvanja integriteta takve zajednice. Šta je to što se prenosi sa generacije na generaciju i drži
na okupu zajednicu utičući na svest pojedinca i moral jednog naroda?
Ključne reči: Jevrejska zajednica, Novi Sad, identitet, integritet.
Jevreji sebe nazivaju različitim imenima, o čemu svedoče spisi iz raznih epoha. Otuda
nazivi Jevrej, Hebrej, Judejac (j hudi), Židov, Žudio, u Persiji su imali naziv Džuhud, a na
prostorima naše zemlje zadržala se reč Čivut, Čifut, Čifutin od turske reči “cifut”. Najdrevniji
naziv za Jevreje, naziv koji ima istorijsko-kulturološko značenje, čuva tragove mita o nastanku
prvih jevrejskih zajednica i njihovog praoca; to je naziv “Ivri”.
Naime, po istorijskim analima, Eber je bio potomak Šema, koji važi za rodonačelnika
semitskih naroda. Na hebrejskom reč “Ever” ima značenje “obala”, ”prečani”, ”došljaci”, a
analogijom se vezuje sa kraljevinom Ebla, koja je postojala u periodu 24-20. veka p. n. e. na
teritoriji današnje Sirije. Budući arheološki nalazi pokušaće da dokažu da su vlastita imena
ispisana na pronađenim glinenim pločicama identična imenima Jevreja. Nastankom i jačanjem
Vavilona na Srednjem i Bliskom istoku među Jevrejima se širi još jedan naziv - Juda “j huda”. 1
Prva kazivanja o Jevrejima potiču još iz 20. veka p. n. e. kada počinju seobe rodova pod
vođstvom Avrama u Kanan, gde će nešto kasnije nastati prva jevrejska država. Nakon mnogo
vekova raseljavanja, pogibija, genocida i stradanja, kulturno-religijsko-etničke izolacije jevrejski
narod ostao je jedinstven, očuvao je sopstveni identitet i dalje negujući drevne običaje, čuvajući
drevno hebrejsko pismo i jezik, verujući u Jahvu. Prolazeći kroz frustracije koje su karakteristika
prošlosti, jevrejski narod je ostao jak, ujedinjen religijom, kulturnim zajedništvom, bliskim