ovde - vera znanje mir

manjinama. Konvencija takođe obavezuje države članice na stvaranje atmosfere tolerancije
prema raznim manifestacijama kulturnih, jezičkih i verskih shvatanja, i priznaje pravo
pojedinaca koji pripadaju nacionalnim manjinama na osnivanje verskih institucija, organizacija
i asocijacija. 97 Zaštita koju Okvirna konvencija pruža pojedincima je važna zato što u Srbiji
pripadnici nacionalnih manjina istovremeno najčesće pripadaju i manjinskim verskim
zajednicama.
IV. VERSKA SLOBODA I TOLERANCIJA U SRPSKOM DRUŠTVU
Eho zakonodavstva i verske politike u srpskom društvu
Tokom poslednjih nekoliko godina pravna regulacija položaja i aktivnosti verskih
udruženja bila je u centru političkog i društvenog dijaloga. Intervjui nekoliko religioznih vođa i
studija uzorka publikacija verskih zajednica, pokazuju slaganje u tome koja pitanja treba
najhitnije rešiti. Jedno od najvažnijih je vraćanje konfiskovane i nacionalizovane crkvene
imovine: neke verske zajednice, uključujući i Reformatsku hrišćansku crkvu, imaju znatne
finansijske teškoće. 98 Katalin Reti, sveštenica Reformatske hrišćanske crkve u Subotici,
predlaže da “direktan način na koji bi vernici mogli da podržavaju sopstvene verske zajednice,
bude kroz odvajanje određenog procenta od poreza”. 99 Druga važna pitanja koja čekaju na
odgovor tiču se preciziranja pravnog položaja teoloških fakulteta 100 i pravnog položaja
zaposlenih u verskim zajednicama. 101
Uvođenje verske nastave u državne škole je od početka bilo kontroverzna tema i predmet
diskusija. Posebno su se manje protestantske i evanđeoske zajednice nadale da će zakonom biti
uključene među verske zajednice kojima država finansira versku nastavu. 102 Sve verske
zajednice pokazale su spremnost da veoma uspešno organizuju versku nastavu, iako su u nekim
slučajevima prepreke tome bile nedostatak finansija ili osoblja, i mali broj zainteresovanih
đaka. 103 Što se tiče 2004. godine, najveći broj đaka u Srbiji pohađao je versku nastavu Srpske
pravoslavne crkve. Verske vođe evangeličke, grkokatoličke, islamske, reformatske i
rimokatoličke crkve izvestile su da su njihove zajednice bile uključene u versku nastavu u
mnogim osnovnim i srednjim školama različitih delova zemlje.
U istraživanju sprovedenom maja 2003. u 12 osnovnih i 10 srednjih škola u Srbiji, i đaci i
roditelji su se uglavnom pozitivno izjasnili o sadržaju i rezultatima verskog obrazovanja. 104
Druge verske zajednice, kao Adventistička crkva i Evangelička metodistička crkva i
dalje organizuju versku nastavu u svojim mestima slavljenja. 105
Posebno mesto Srpske pravoslavne crkve
U Srbiji su, u očima zakona, sve verske zajednice jednake. Pa ipak, kao što američki
Stejt Dipartment navodi u svom izveštaju o međunarodnim verskim slobodama za 2004.
godinu, „Srpska pravoslavna crkva je uglavnom povlašćena“. 106 Pol Mojzes takođe primećuje da
„je Srpskoj pravoslavnoj crkvi ponuđen poseban položaj kao crkvi srpskog naroda, i da su joj
dati mediji i druga podrška“. 107 Iako ova crkva više nema status državne religije, ipak joj de
facto nije oduzeta uloga neophodne nacionalne crkve. Srpska pravoslavna crkva je tokom
poslednjih godina bila glavni primalac vladine finansijske pomoći. 108 Tokom nekoliko meseci
2003. godine državna pošta je finansijski doprinosila izgradnji Hrama Svetog Save u Beogradu
kroz privremeno podizanje cene svake poštanske marke, tako da građani (bili pravoslavci ili ne)
nisu imali drugog izbora nego da sa svakim poslatim pismom “daju dobrovoljni prilog” od
nekoliko dinara za ovu svrhu.