Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

i wojny. Lecz ani o tych czynach wojennych, dzięki którym powiększyliśmy
naszą potęgę, ani o tym, jak to my sami czy
teŜ nasi ojcowie stawialiśmy z zapałem czoło czy to barbarzyńcom,
czy teŜ Grekom, nie będę mówił, gdyŜ nie chcę się
rozwodzić nad rzeczami ogólnie znanymi; zanim jednak przejdę
do pochwały poległych, pragnę wyjaśnić, dzięki jakim wysiłkom
doszliśmy do tej potęgi oraz dzięki jakim formom ustrojowym
i jakim cechom charakteru nasze państwo stało się wielkie.
UwaŜam bowiem, Ŝe godzi się to poruszyć w czasie dzisiejszych
uroczystości i Ŝe trzeba, by się o tym dowiedzieli licznie
tutaj zebrani obywatele i cudzoziemcy.
»Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem obcych
praw, a my sami raczej jesteśmy wzorem dla innych niŜ inni
dla nas. Nazywa się ten ustrój demokracją, poniewaŜ opiera
się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach
prywatnych kaŜdy obywatel jest równy w obliczu prawa; jeśli
zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie ze względu na
jej przynaleŜność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent
osobisty, jakim się wyróŜnia; nikomu teŜ, kto jest zdolny słu-
Ŝyć ojczyźnie, ubóstwo albo nieznane pochodzenie nie przeszkadza
w osiągnięciu zaszczytów. W naszym Ŝyciu państwowym
kierujemy się zasadą wolności. W Ŝyciu prywatnym nie wglądamy
z podejrzliwą ciekawością w zachowanie się naszych
współobywateli, nie odnosimy się z niechęcią do sąsiada, jeśli
się zajmuje tym, co mu sprawia przyjemność, i nie rzucamy
w jego stronę owych pogardliwych spojrzeń, które wprawdzie
nie wyrządzają szkody, ale ranią. Kierując się wyrozumiałością
w Ŝyciu prywatnym, szanujemy prawa w Ŝyciu publicznym;
jesteśmy posłuszni kaŜdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza
tym nie pisanym, które bronią pokrzywdzonych i których przekroczenie
przynosi powszechną hańbę.
»Myśmy teŜ stworzyli najwięcej sposobności do wypoczynku
po pracy, urządzając przez cały rok igrzyska i uroczystości religijne
oraz pięknie zdobiąc nasze prywatne mieszkania, których
urok codzienny rozprasza troski. Z powodu zaś wielkości
miasta zwozi się tutaj towary z całej ziemi; moŜemy tedy na