Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

Pejzander, płynąc z posłami, stosownie do postanowień znosił
w miastach ustroje demokratyczne, a z niektórych biorąc
nawet hoplitów jako swych sprzymierzeńców, przybył do Aten.
W Atenach zastają juŜ prawie wszystko przygotowane przez
swych przyjaciół politycznych. Niejaki Androkleą jeden
z głównych przywódców demokratycznych, który niegdyś
w niemałej mierze przyczynił się do wygnania Alkibiadesa, ginie
skrytobójczo z rąk młodzieŜy arystokratycznej. Zamordowano
go z dwóch powodów: dlatego Ŝe był przywódcą demokratów
i dlatego Ŝe chciano się przypodobać Alkibiadesowi, który
miał powrócić i pozyskać dla Aten przyjaźń Tyssafernesa.
W ten sam skrytobójczy sposób zamordowano takŜe rozmaitych
innych niewygodnych ludzi. Później ogłoszono w przemyślanej
mowie, Ŝe nikt poza armią nie ma prawa do pieniędzy z kasy
państwowej i Ŝe rządy naleŜą jedynie do tych pięciu tysięcy
obywateli, którzy zarówno osobiście jak i swoim majątkiem
mogą państwu pomóc.
Był to oczywiście pozór dla zmylenia ludu, gdyŜ w ten sposób
mieli dojść do władzy zwolennicy przewrotu. Mimo to lud,
podobnie jak i rada losowana ziarnkami grochu, schodził się jak
dawniej na zebrania. Nie podejmowano jednak Ŝadnej decyzji,
która by się nie podobała spiskowcom. Z ich grona pochodzili
mówcy, a tekst przemówień był z góry uzgodniony. Pozostali
obywatele nie przemawiali, zastraszeni wielką liczbą spiskowców.
Jeśli się ktoś nawet ośmielił sprzeciwić, to ginął przy
pierwszej nadarzającej się sposobności; sprawców nie poszukiwano,
a w razie podejrzenia, sprawy nie dochodzono. Lud milczał,
a był tak przeraŜony, Ŝe nawet milcząc za zysk to sobie
poczytywał, jeśli uniknął gwałtu. Odwagę odbierało przekonanie,
Ŝe spiskowców jest więcej, niŜ ich było w rzeczywistości.
Ustalić ich liczbę było rzeczą niemoŜliwą zarówno z powodu
wielkości miasta jak i dlatego, Ŝe poszczególni obywatele nie
znali się dostatecznie. Z tego samego powodu nikt, mimo oburzenia,
nie mógł przed drugim Ŝalić się na swój los ani snuć
planów zemsty; łatwo bowiem mógł trafić na nieznajomego
albo na znajomego, ale niepewnego. Wszyscy demokraci odno-