Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

»Jeśliby zaś nawet, naruszywszy coś ze skarbów w Olimpii
albo w Delfach, próbowali przez ofiarowanie wyŜszego Ŝołdu
przeciągnąć obcych marynarzy na swoją stronę, to byłoby to
niebezpieczne tylko wtedy, gdybyśmy sami, wsiadłszy razem
z metojkami * na okręty, nie stanowili dla nich przeciwnika
równorzędnego: obecnie jednak jesteśmy takim przeciwnikiem
i — co najwaŜniejsza — sternicy nasi rekrutują się z obywateli
ateńskich; a i pozostałą załogę mamy liczniejszą i lepszą
niŜ cała Hellada. Zresztą, kiedy dojdzie do bitwy, na pewno
Ŝaden z najemnych marynarzy nie zdecyduje się na opuszczenie
własnego kraju i słuŜbę u nich po to tylko, aby dostać przez
kilka dni wyŜszy Ŝołd i zamienić lepsze szansę na gorsze. Tak
mniej więcej, jak mi się zdaje, wyglądają sprawy Peloponezyjczyków.
My natomiast nie mamy tych wszystkich braków,
które u nich wytknąłem, a ponadto przewyŜszamy ich pod
wielu względami. JeŜeli ich armia lądowa ruszy przeciwko
naszemu krajowi, zaatakujemy flotą ich terytorium; zniszczenie
zaś nawet całej Attyki nie jest tym samym co zniszczenie
choćby części Peloponezu. Oni bowiem nie będą mogli bez
walki zdobyć sobie innego kraju, my zaś mamy duŜo ziemi
na wyspach i na lądzie stałym. Wielką jest bowiem rzeczą panowanie
na morzu. Zastanówcie się: gdybyśmy byli wyspiarzami,
czyŜ byłby ktoś, kogo byłoby trudniej pokonać niŜ nas?
I teraz powinniśmy zachowywać się mniej więcej tak, jakbyśmy
byli wyspiarzami: opuścić ziemię i wsie, a straŜ objąć nad morzem
i miastem; rozgniewani na Peloponezyjczyków za niszczenie
naszego kraju, nie moŜemy dać się wciągnąć do bitwy lądowej,
gdyŜ są oni od nas silniejsi liczebnie. Nawet bowiem
wygrawszy bitwę, musielibyśmy walczyć powtórnie z niemniejszą
liczbą nieprzyjaciół, a w razie niepowodzenia — stracilibyśmy
sprzymierzeńców, którzy stanowią główną naszą siłę;
nie zachowywaliby się bowiem spokojnie, czując, Ŝe nie mamy
dość sił, Ŝeby przeciw nim wystąpić. Nie trzeba biadać nad
utratą domów czy ziemi, lecz nad utratą ludzi. PrzecieŜ nie
ludzie są własnością rzeczy, tylko rzeczy — własnością ludzi.
i gdybym wiedział, Ŝe was nakłonię, wzywałbym was do