Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

dając poŜyteczną nagrodę ofiarom tych zapasów wojennych
oraz ich rodzinie pozostałej przy Ŝyciu; to państwo bowiem,
które wyznacza najwyŜsze nagrody za męstwo, ma teŜ najdzielniejszych
obywateli. Teraz zaś, opłakawszy swych bliskich, rozejdźcie
się.«
Taki więc pogrzeb odbył się tej zimy; razem z nią dobiegł
do końca pierwszy rok wojny. Natychmiast zaś z nastaniem lata
Peloponezyjczycy i ich sprzymierzeńcy z dwiema trzecimi swoich
sił, podobnie jak za pierwszym razem, wpadli do Attyki
pod dowództwem króla lacedemońskiego Archidamosa, syna
Dzeuksydamosa, i rozbiwszy obóz pustoszyli kraj. W niewiele
dni po ich wkroczeniu do Attyki pojawiła się po raz pierwszy
w Atenach zaraza, która, jak mówiono, szalała przedtem na
Lemnos i w wielu innych okolicach; nigdzie jednakŜe nie wspominano
o tak wielkim nasileniu epidemii i o tak wielkiej śmiertelności
wśród ludzi jak w Attyce. Lekarze bowiem nic nie
mogli pomóc, gdyŜ na początku leczyli bez znajomości choroby
— zresztą sami najliczniej umierali, stykając się ciągle
z chorymi — w ogóle Ŝadna ludzka sztuka nic nie pomagała;
równieŜ modlitwy w świętych miejscach, rady zasięgane u wyroczni
i inne tego rodzaju sposoby zawodziły; w końcu poddano
się złu z rezygnacją.
Epidemia zaczęła się, jak mówią, najpierw w Etiopii, na
południe od Egiptu, potem przedostała się do Egiptu i Libii
i do wielkich połaci państwa perskiego. Do Aten zaś wtargnęła
nagle i najpierw zaatakowała mieszkających w Pireusie; dlatego
opowiadano, Ŝe Peloponezyjczycy zatruli studnie, źródeł
bowiem nie było tam jeszcze podówczas. Potem zaraza dotarła
do górnego miasta i śmiertelność wśród ludzi wzrosła. O chorobie
tej niechaj mówi kaŜdy — czy to lekarz, czy laik — Według
swego uznania, niech mówi o jej prawdopodobnym pochodzeniu
i podaje przyczyny, jakie jego zdaniem zdolne są wywołać
tak straszne zmiany; ja ograniczę się do opisu jej przebiegu
i podam oznaki, po których moŜna będzie tę chorobę rozpoznać,
jeśliby się jeszcze kiedyś pojawiła; sam bowiem chorowałem
na nią i widziałem innych, którzy na nią zapadli.