Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

jesteście jak nikt inny; nie wolno wam uchylać się od trudów
albo musicie zrezygnować ze swej godności. Musicie wiedzieć,
Ŝe walka toczy się nie tylko o wolność czy niewolę, lecz o utratę
mocarstwowego stanowiska, i Ŝe niebezpieczeństwo grozi wam
ze strony tych, którym się naraziliście podczas swych rządów.
Rezygnacja z mocarstwowego stanowiska jest juŜ obecnie dla
was niemoŜliwa, nawet jeśli ktoś z chwilowego strachu i z umiłowania
spokoju daje takie wzniosłe rady. Państwem bowiem
waszym zarządzacie juŜ jak tyran. Zostać tyranem wydaje się
rzeczą niesprawiedliwą, jednak przestać nim być jest na pewno
rzeczą niebezpieczną. Tacy przyjaciele pokoju, jeśliby jeszcze
innych przekonali, bardzo szybko doprowadziliby państwo do
ruiny, nawet gdyby sami pragnęli Ŝyć spokojnie w niezaleŜności;
pokoju bowiem nie da się zapewnić, chyba Ŝe się go
zwiąŜe z czynem, a trwać w bezpiecznej niewoli przystoi państwu
podległemu, ale nie mocarstwu.
»Nie dawajcie więc posłuchu tego rodzaju współobywatelom
i nie powodujcie się gniewem przeciwko mnie, z którym wspólnie
podjęliście decyzję wojny. Przewaga nieprzyjaciół i jej
skutki były przecieŜ do przewidzenia, skorośmy nie chcieli im
ustąpić. Nieoczekiwanie tylko wybuchła zaraza, jedyna rzecz,
której nie przewidzieliśmy. Wiem, Ŝe przez nią jestem jeszcze
bardziej znienawidzony, ale niesłusznie, chyba Ŝe takŜe poczytacie
mi za zasługę, jeśli wbrew obliczeniom zajdą jakieś pomyślne
wypadki. Rzeczy, które bogowie zsyłają, trzeba znosić
jako konieczność, te, które od nieprzyjaciół przychodzą, męŜnie.
Taki był dawniej zwyczaj w naszym państwie i wy go teraz
nie zmieniajcie. Uświadomcie sobie, Ŝe państwo nasze dlatego
ma najsławniejsze imię na całym świecie, Ŝe nigdy nie ustępuje
przed przeciwnościami losu, Ŝe w wojnie najwięcej wysiłków
i krwi złoŜyło w ofierze i Ŝe zdobyło i utrzymało największą
potęgę, jaka kiedykolwiek istniała. Pamięć o tej potędze
pozostanie na zawsze u potomnych, nawet jeślibyśmy teraz
okazali słabość — z czasem bowiem wszystko upada. Pozostanie
jednak pamięć o tym, Ŝe jako Hellenowie panowaliśmy nad największą
liczbą Hellenów, Ŝe utrzymaliśmy się w największych.