Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

W chwili kiedy się sprzeczali, doniesiono, Ŝe Illiryjczycy
zdradziwszy Perdykkasa przeszli na stronę Arrabajosa. Wobec
tego zarówno Perdykkas jak Brazydas postanowili wycofać się,
gdyŜ Illiryjczycy byli szczepem wojowniczym. JednakŜe wśród
sporów nie uzgodniono godziny wymarszu. Z nastaniem nocy
Macedończycy wraz z tłumem barbarzyńców ulegli nagłej panice,
tak jak się to zdarza niejednokrotnie w wielkich armiach
bez Ŝadnego określonego powodu. Myśląc, Ŝe ściga ich o wiele
większa liczba nieprzyjaciół, niŜ to było w rzeczywistości, i Ŝe
lada chwila na nich wpadnie, zaczęli nagle uciekać w stronę
ojczystego kraju. Zmusiło to równieŜ do wycofania się Perdykkasa,
który z początku nic nie zauwaŜył; uczynił to bez porozumienia
z Brazydasem, którego obóz był daleko. Brazydas
zauwaŜywszy o brzasku dnia, Ŝe Macedończycy odeszli, a Illiryjczycy
i Arrabajos zbliŜają się, ustawił hoplitów w czworobok
i umieściwszy w środku lekkozbrojnych przygotowywał się do
odwrotu. Z najmłodszych Ŝołnierzy utworzył oddział wypadowy,
potrzebny w razie gdyby nieprzyjaciel z którejś strony
zaatakował; sam postanowił z wyborowym oddziałem trzystu
ludzi iść w tylnej straŜy i odpierać ataki przedniej straŜy przeciwnika.
W pośpiechu, zanim jeszcze nieprzyjaciele się zbliŜyli,
tak przemówił do Ŝołnierzy:
»Peloponezyjczycy, gdybym nie przypuszczał, Ŝe ogarnia
was lęk wskutek osamotnienia i moŜliwości ataku ze strony
wielkiej masy barbarzyńców, nie dołączałbym do słów zachęty
takŜe słów pouczenia; teraz jednakŜe postaram się skierować
do was krótkie słowa przypomnienia i zachęty oraz powiedzieć
to, co uwaŜam za najwaŜniejsze w chwili, gdy opuścili nas
sprzymierzeńcy i gdy mamy przed sobą wielką liczbę nieprzyjaciół.
Dzielnymi bowiem musicie być na wojnie nie dlatego, Ŝe
sprzymierzeńcy są przy was, lecz przez własne męstwo; nie
powinniście teŜ bać się Ŝadnej przewagi liczebnej, gdyŜ nie pochodzicie
z takiego państwa, gdzie większość panuje nad mniejszością,
lecz z takiego, gdzie raczej mniejszość rządzi większością,
a władzę zawdzięczacie tylko swojej dzielności wojskowej.
Trzeba zaś wiedzieć na podstawie doświadczeń z Macedończy-