Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

wstrzymuje się od tego w świadomości, Ŝe nie posiada przewagi.
Pozostawiono nam zaś niezawisłość jedynie dlatego, Ŝe
utrzymanie się przy władzy wydawało się Ateńczykom łatwiej
osiągalne za pomocą zręcznie dobranych argumentów i podstępu
niŜ przy uŜyciu gwałtu. Posługiwali się bowiem argumentem,
Ŝe my jako państwo niezawisłe nie bralibyśmy udziału
w ich wyprawach, gdyby nie były one zwrócone przeciw winnym;
równocześnie występowali najpierw z najsilniejszymi
swymi sprzymierzeńcami przeciw najsłabszym, a pozostawiwszy
najsilniejszych na sam koniec, chcieli ich osłabić przez
ujarzmienie reszty. Gdyby zaś byli od nas zaczęli, kiedy jeszcze
wszyscy sprzymierzeńcy byli silni i mieli mocny punkt oparcia,
nie osiągnęliby tak łatwo swego celu. RównieŜ flota nasza napawała
ich pewną obawą, Ŝeby połączywszy się z wami albo z kim
innym nie stanowiła dla nich niebezpieczeństwa; utrzymaliśmy
się trochę i dzięki przysługom wyświadczanym ich państwu
i jego kaŜdorazowym kierownikom. Gdyśmy patrzyli na postępowanie
Ateńczyków wobec innych, czuliśmy, Ŝe dotychczasowy
stan nie utrzyma się długo, jeśli nie dojdzie do wybuchu
obecnej wojny.
»CzyŜ więc pewna była taka przyjaźń albo taka wolność,
w której wbrew prawdziwym uczuciom odnosiliśmy się do siebie
z szacunkiem? Oni z obawy przed nami byli uprzejmi w cza
sie wojny, a my z obawy przed nimi uprzejmi w czasie pokoju.
U wszystkich Ŝyczliwość wzajemna umacnia zaufanie, między
nami zaś czynnikiem wzmacniającym ufność był wzajemny
strach. Sprzymierzeńcami byliśmy raczej wskutek lęku niŜ
z przyjaźni; strona, której poczucie bezpieczeństwa szybciej dodałoby
śmiałości, pierwsza zerwałaby przymierze. Jeśli więc
komuś wydaje się, Ŝe postępujemy niesprawiedliwie opuszczając
ich jeszcze przed ich wrogim wystąpieniem i nie upewniw
szy się dokładnie co do ich zamiarów, to zapatrywanie takie nie
jest słuszne. Gdybyśmy bowiem zdołali w porę przygotować
środki zaradcze, mielibyśmy obowiązek zwlekać tak jak oni;
skoro jednak oni kaŜdej chwili mogą na nas napaść, musimy
bronić się zawczasu.