Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

W ogóle zaraza ta przewyŜszała wszystko, co się da opisać.
Wybuchała z niebywałą siłą, a tym przede wszystkim róŜniła
się od innych chorób, Ŝe ptaki i te czworonogi, które spoŜywają
mięso ludzkie, mimo Ŝe było wiele trupów nie pochowanych,
nie zbliŜały się do nich, a jeśli się zbliŜyły, ginęły po pierwszych
kęsach. Dowodzi tego równieŜ zupełny zanik tego gatunku
ptaków; nie widziało się ich ani przy zwłokach, ani gdzie
indziej. Najlepiej zaś moŜna było obserwować śmiertelne
skutki na psach, jako na zwierzętach towarzyszących stale
człowiekowi,
Taki był ogólny obraz tej choroby, pomijając inne niezwykłe
objawy występujące w rozmaitych formach tu i ówdzie sporadycznie.
śadna inna choroba nie występowała w tym okresie,
a jeśli się gdzieś pojawiła, zawsze w końcu przybierała formę
zarazy. Jedni umierali z braku opieki, inni mimo najstaranniejszej
opieki. Nie było teŜ ponoć Ŝadnego lekarstwa, którego
zastosowanie zapewniałoby powrót do zdrowia; to bowiem, co
pomagało jednym, szkodziło drugim. Obojętne teŜ było, czy ktoś
miał konstytucję fizyczną silną, czy słabą; wszystkich kosiła ta
zaraza na równi, nawet tych, których leczono wszelkimi środkami.
Najgorszą zaś rzeczą w tym nieszczęściu była depresja
psychiczna, występująca u kaŜdego, kto poczuł się chory —
tracił bowiem nadzieję i poddawał się chorobie, pozbawiony
odporności. Straszny był równieŜ fakt, Ŝe przy pielęgnowaniu
chorych jeden zaraŜał się od drugiego i umierali wskutek tego
jak owce; to wywoływało największe spustoszenie. Jeśli bowiem
unikano chorych z obawy, ginęli oni w osamotnieniu;
wiele teŜ domów całkiem wymarło z braku opieki. Jeśli zaś ktoś
zbliŜył się do chorego, ginął. Przede wszystkim ginęli najbardziej
ofiarni: honor nie pozwalał im bowiem oszczędzać własnego
Ŝycia i odwiedzali przyjaciół nawet wtedy, gdy domownicy
złamani nieszczęściem przestawali w końcu zwracać uwagę na
jęki konających. Najwięcej jednak stosunkowo współczucia okazywali
umierającym i chorym ci, którzy przeszli szczęśliwie
chorobę, poniewaŜ znali te cierpienia, a sami byli juŜ bezpieczni:
dwa razy bowiem nie atakowała choroba nikogo, w kaŜdym