Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

cząstką; po wtóre ludzie bogaci najlepiej pilnują pieniędzy, ludzie
rozumni udzielają mądrych rad, ale najlepsze decyzje podejmuje
lud po wysłuchaniu przedłoŜonych mu wniosków;
w końcu w ustroju demokratycznym wszystkie te klasy, zarówno
kaŜda z osobna jak wszystkie razem, korzystają z równych
praw. Oligarchia zaś zmusza lud do współudziału w niebezpieczeństwach,
natomiast korzyści juŜ nie w części, ale w całości
dla siebie zagarnia: tego właśnie pragną nasi moŜnowładcy
i ich młodzieŜ. W tak wielkim państwie jak nasze nie potrafią
oni tego osiągnąć.
»Ale, o najnierozumniejsi z wszystkich znanych mi Hellenów,
najnierozumniejsi, jeśli nie wiecie, Ŝe zmierzacie do klęski, albo
najpodlejsi, jeśli wiecie, a mimo to do niej zmierzacie — przejrzyjcieŜ
wreszcie lub zmieńcie swe poglądy i starajcie się pomnoŜyć
wspólne dobro państwa. Uświadomcie sobie, Ŝe w ten
sposób moŜni zyskają tyleŜ co lud, jeśli nie więcej, w przeciwnym
zaś razie narazicie się na stratę wszystkiego. Przestańcie
szerzyć niepokojące pogłoski, gdyŜ macie do czynienia z ludźmi,
którzy was przejrzeli i nie pozwolą na to. Jeśli nawet Ateńczycy
przyjdą, państwo nasze potrafi się samo obronić w sposób
siebie godny, a ponadto mamy strategów, którzy się o to
postarają. JeŜeli zaś, jak sądzę, w wieściach tych nie ma ani
źdźbła prawdy, to państwo nie ulegnie panice na skutek waszych
plotek, nie wybierze was na wodzów i nie pójdzie dobrowolnie
w jarzmo niewoli. Samo oceni sytuację i osądzi
wasze słowa tak jak wasze czyny, Ŝadnymi teŜ pogłoskami nie
da sobie odebrać wolności, lecz czujne i nieustępliwe postara się
ją utrzymać.«
W ten sposób przemówił Atenagoras. Wówczas powstał jeden
ze strategów i nie pozwalając juŜ nikomu przemawiać sam
tak się wypowiedział w tej sprawie: »Nie jest rzeczą roztropną
obrzucać się nawzajem oszczerstwami ani ich wysłuchiwać; raczej
naleŜy zwrócić uwagę na to, co nam donoszą, aŜeby zarówno
jednostka jak i całe państwo dobrze się przygotowało
do odparcia napastników. A jeŜeli nawet okaŜe się to niepotrzebne,
to nic się na tym nie straci, gdy państwo zostanie za-