Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

znajdzie się jakieś państwo, które by się nie uzbroiło o wiele
lepiej niŜ obecnie i które nie przeciągałoby obrony aŜ do ostateczności,
skoro równie okrutny los miałby je spotkać niezaleŜnie
od tego, czy się podda od razu, czy później? My zaś będziemy
naraŜeni na wydatki związane z długotrwałym oblęŜeniem,
gdyŜ przeciwnik nie będzie skłonny do kapitulacji, a jeśli
zdobędziemy miasto, dostaniemy je zniszczone i na przyszłość
nie da się z niego wyciągnąć dochodów. A to jest przecieŜ naszą
siłą na wojnie. Dlatego nie tyle powinniśmy odgrywać rolę
nieubłaganych sędziów i w ten sposób sami sobie szkodzić, ile
na to zwracać uwagę, Ŝebyśmy nakładając umiarkowane kary
na państwa mogli w przyszłości korzystać z ich pieniędzy i bezpieczeństwo
swe opierać nie na surowości praw, lecz na ostroŜności
własnego postępowania. My zaś postępujemy przeciwnie:
jeśli pokonamy jakieś wolne państwo, które dostawszy się
wbrew swej woli pod nasze panowanie i idąc za naturalnym
popędem oderwało się od nas, by odzyskać samodzielność, uwa-
Ŝamy, Ŝe trzeba je surowo ukarać. Nie naleŜy zaś karać ludzi
wolnych, kiedy się buntują, lecz dobrze pilnować, zanim dojdzie
do buntu, i starać się, Ŝeby im to nawet na myśl nie przyszło,
a pokonawszy obarczyć winą jak najmniejszą liczbę jednostek.
»Zastanówcie się zaś nad tym, jak wielki błąd popełnilibyście,
jeślibyście poszli za zdaniem Kleona. Teraz bowiem lud we
wszystkich miastach jest wam Ŝyczliwy i albo nie bierze udziału
w buntach organizowanych przez oligarchów, albo — jeśli
zostanie do tego przemocą zmuszony — od razu przybiera postawę
wrogą wobec buntowników; w ten sposób w razie buntu
macie lud za sprzymierzeńca. Jeśli zaś wymordujecie lud mityleński,
który od chwili otrzymania cięŜkiego uzbrojenia nie
brał udziału w buncie, lecz dobrowolnie oddał wam miasto, to
po pierwsze popełnicie niesprawiedliwość mordując ludzi wam
Ŝyczliwych, po wtóre zaś zrobicie to, czego najwięcej Ŝyczą sobie
moŜnowładcy: podejmując bowiem bunty w miastach będą
od razu mieć lud po swojej stronie, jeśli się okaŜe, Ŝe jednakowa
kara spotyka winnych i niewinnych. Nawet jeśli zawinili,