Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

Nazajutrz Argiwczycy i sprzymierzeńcy ustawili się w takim
szyku bojowym, w jakim mieli zamiar stoczyć bitwę, jeśliby
się nadarzyła sposobność. Lacedemończycy wracając znad
brzegu rzeki na swe poprzednie miejsce postoju koło świątyni
Heraklesa, spostrzegają nagle nieprzyjaciół, którzy zeszli ze
wzgórza i ustawili się juŜ w szyku bojowym. Nigdy jeszcze, jak
daleko pamięć ich sięga, nie byli Lacedemończycy tak zaskoczeni
jak wówczas. Trzeba było w krótkiej chwili przygotować
się do boju. Zaraz teŜ w największym pośpiechu ustawili się
w tradycyjny swój szyk bojowy według szczegółowych rozkazów
króla Agisa. Było to zgodne z tradycją, gdyŜ jeŜeli król
prowadzi wojsko, wszystkie rozkazy wychodzą od niego: on je
wydaje polemarchom *, polemarchowie lochagom *, lochagowie
pentekonterom *, pentekonterowie enomotarchom* , a ci enomo
tiom. Wszystkie rozkazy króla idą tą drogą i szybko docierają
na miejsce przeznaczenia: całe niemal bowiem wojsko lacedemońskie,
z małymi wyjątkami, składa się z dowódców, którzy
mają pod sobą innych dowódców; dokładna kontrola nad wykonaniem
kaŜdego zarządzenia rozłoŜona jest na wielu ludzi.
Lewe skrzydło zajęli tedy Skiryci — pozycję tę mają oni
stale zarezerwowaną wyłącznie dla siebie; dalej na prawo od
nich stali Ŝołnierze, którzy słuŜyli pod Brazydasem w Tracji,
i neodamodzi, dalej juŜ sami Lacedemończycy ustawieni w oddziały,
obok Herajczycy z Arkadii, za nimi Majnalijczycy, na
prawym zaś skrzydle Tegeaci i na samym jego krańcu pewna
niewielka liczba Lacedemończyków; na obu skrzydłach ustawiona
była jazda. W ten sposób ustawili się Lacedemończycy.
Po przeciwnej stronie prawe skrzydło zajmowali Mantynej
czycy, poniewaŜ na ich terytorium toczyła się bitwa, dalej stał
doborowy oddział argiwski z tysiąca ludzi, ćwiczony w sztuce
wojennej od dłuŜszego czasu na koszt państwa, przy nich reszta
Argiwczyków, za nimi ich sprzymierzeńcy Kleonajczycy i Or
neaci, wreszcie na samym lewym skrzydle Ateńczycy i ich
jazda.
Tak były ustawione siły zbrojne po obu stronach, przy czym
wojsko lacedemońskie wydawało się większe. Liczby jednak