Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

dać równieŜ zbawiennej rady; kto zaś ma te wszystkie zalety
i kocha ojczyznę, ale jest przekupny, wszystkie te zalety łatwo
moŜe sprzedać. JeŜeli więc uwaŜaliście, Ŝe posiadam te zalety
w nieco wyŜszym stopniu niŜ inni, i dlatego zdecydowaliście
się przedtem pójść za moim zdaniem, to obecnie niesłusznie
mnie obwiniacie.
»Dla tych bowiem, którym się dobrze powodzi i którzy mają
moŜność wyboru, wojna jest najwyŜszym szaleństwem; jeśli
zaś my nie mieliśmy wyboru, lecz staliśmy wobec konieczności:
albo od razu ustąpić przed obcymi i poddać się ich rozkazom,
albo narazić się na niebezpieczeństwo i zwycięŜyć — to godny
nagany jest raczej ten, kto uchyla się od niebezpieczeństwa niŜ
ten, kto się na nie decyduje. Ja jestem stale tego samego zdania
i nie ustępuję — wy zaś zmieniacie wasze zapatrywania.
Wówczas, kiedyście mi się dali przekonać, nie byliście dotknięci
Ŝadną klęską; obecnie w niepowodzeniu Ŝałujecie tego i moje
ówczesne argumenty przy waszym obecnym przygnębieniu
wydają się wam niesłuszne; kaŜdy bowiem odczuwa boleśnie
to, co mu dolega, korzyści zaś jeszcze nie widzi; wobec wielkiej
i nagłej zmiany, jaka na nas spadła, słaba jest wasza odporność
i nie moŜecie wytrwać przy swoich postanowieniach. Wypadki
nagłe, nieprzewidziane, wbrew wszelkim rachubom, odbierają
pewność siebie; w tej właśnie sytuacji znaleźliście się wskutek
wielu nieszczęść, a przede wszystkim wskutek zarazy. JednakŜe
wobec tego, Ŝe jesteście obywatelami wielkiego państwa i otrzymaliście
wychowanie godne jego wielkości, musicie zdecydowanie
stawić czoło najcięŜszym zrządzeniom losu i nie zaprzepaszczać
sławy; ludzie bowiem w równej mierze gotowi są potępić
tego, kto wskutek tchórzostwa pomniejsza sławę, którą posiada,
jak nienawidzić tego, kto zuchwale dąŜy do zaszczytu, który
mu się nie naleŜy. Musicie więc wznieść się ponad osobiste
cierpienia i poświęcić się ocaleniu wspólnego dobra.
»Jeśli zaś lękacie się, Ŝe trud wojenny przedłuŜać się będzie,
a mimo to nie odniesiemy zwycięstwa, to powinno wam wystarczyć
to, co juŜ nieraz mówiłem na ten temat, Ŝe obawa ta jest
nieuzasadniona. Powiem jednak o czymś, czegoście sobie, jak mi