Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

mał ich na drodze do niebezpieczeństwa. Z lekkomyślnym zaufaniem
w przyszłość i z nadziejami powyŜej ich moŜliwości,
a jednak poniŜej ich ambicji, zaczęli wojnę uznawszy za słuszne
siłę postawić przed prawem; spodziewali się bowiem, Ŝe będą
mieli nad nami przewagę, i zaatakowali nas, chociaŜ Ŝadnej
krzywdy od nas nie doznali. Zwyczajnie tak bywa, Ŝe państwa,
które szybko i niespodziewanie dochodzą do dobrobytu, wpadają
w butę. PrzewaŜnie zaś to powodzenie, które da się obliczyć,
pewniejsze jest od niespodziewanego i, Ŝe się tak wyraŜę,
łatwiej ludziom wydobyć się z nieszczęścia niŜ zachować
trwałe szczęście. Trzeba było od dawna nie okazywać Ŝadnych
wyjątkowych względów Mityleńczykom, na pewno nie wzbiliby
się w taką zarozumiałość, gdyŜ w ogóle człowiek skłonny
jest lekcewaŜyć uprzejmość, a podziwiać nieustępliwość. Niech
więc i teraz poniosą karę godną ich bezprawia; nie obarczajcie
teŜ winą jedynie pewnych jednostek, lecz cały naród. Wszyscy
bowiem jak jeden mąŜ powstali przeciwko nam, a przecieŜ
mogli zwrócić się wcześniej do nas i teraz spokojnie mieszkać
w swym mieście. Ale w poczuciu większego bezpieczeństwa
woleli pójść z garstką oligarchów i wspólnie z nimi bunt podnieśli.
Jeśli zaś równą karę wymierzacie tym, co zmuszeni przez
nieprzyjaciół od nas odpadają, jak i tym, którzy to czynią dobrowolnie,
to któŜ nie zdecyduje się pod najbłahszym pozorem
na bunt, skoro w razie powodzenia oczekuje go wolność,
a w razie niepowodzenia nic mu się złego nie stanie? My zaś
w walce z kaŜdym poszczególnym państwem naraŜamy pieniądze
i Ŝycie. W razie powodzenia zyskujemy tylko zburzone
miasto i pozbawieni jesteśmy na przyszłość dochodów z niego,
które stanowią o naszej sile; w razie niepowodzenia będziemy
mieć prócz starych nieprzyjaciół jeszcze nowego, i w tym czasie,
kiedy musimy bronić się przeciw naszym nieprzyjaciołom,
będziemy zmuszeni prowadzić wojny z naszymi własnymi
sprzymierzeńcami.
»Nie naleŜy więc robić Mityleńczykom nadziei, Ŝe mowami
lub przekupstwem wyjednają sobie ludzkie traktowanie i przebaczenie
błędów. PrzecieŜ nie wbrew swej woli wyrządzili nam