Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

się zdaje, nigdy dotychczas nie uświadomili, i o czym takŜe ja
w poprzednich mowach nie wspominałem, a co stanowi o wielkości
waszego państwa. I teraz bym takŜe o tym nie wspominał,
gdyŜ wygląda to nieco na samochwalstwo, gdybym nie wiedział,
Ŝe jesteście ponad miarę przybici. Wydaje się wam bowiem,
Ŝe panujecie jedynie nad sprzymierzeńcami; ja zaś twierdzę,
Ŝe z dwu Ŝywiołów, które człowiek moŜe opanować, to jest
ziemi i morza, nad jednym, to jest nad morzem, macie panowanie
sięgające tak daleko, jak daleko docierają wasze okręty,
a jeśli będziecie chcieli, to jeszcze dalej. Nie ma teŜ króla ani
narodu wśród współczesnych, który by nam stanął na drodze,
gdy wypłyniemy z całą naszą potęgą morską. Potęgi tej nie
moŜna w ogóle zestawiać z wartością, jaką przedstawiają domy
wiejskie czy pola, których stratę uwaŜacie za tak wielką. Nie
wypada teŜ zbytnio boleć nad stratą, która w porównaniu z naszą
potęgą nie ma większej wartości niŜ ogródek lub jakiś przedmiot
ozdobny. Pomyślcie, Ŝe wolność, jeśli ją w walce ocalimy,
z łatwością zwróci nam to wszystko, natomiast ci, którzy się
poddają, tracą zazwyczaj teŜ coś z tego, co poprzednio posiadali.
Nie wolno nam okazać się gorszymi od naszych ojców, którzy
nie odziedziczyli tej potęgi, lecz wśród trudów ją zdobyli i nam
przekazali; większą bowiem jest hańbą dać sobie odebrać
swą własność, niŜ doznać niepowodzenia w czasie walk zdobywczych.
Musicie więc wyruszyć razem na wroga, i to nie
tylko z pewnością siebie, ale nawet z poczuciem przewagi. Zarozumialstwo
bowiem i u tchórza się zdarza, jeśli mimo głupoty
szczęście mu dopisze; poczucie zaś przewagi występuje u tego,
kto naprawdę doszedł do przekonania, Ŝe jest silniejszy od nieprzyjaciela,
a tak jest właśnie w naszym wypadku. Poczucie
bowiem przewagi przy równych szansach wzmaga odwagę; człowiek
taki mniej się opiera na nadziei, której siła objawia się
w sytuacjach niepewnych, a bardziej na znajomości rzeczy,
która pozwala mu raczej z pewnością niŜ z nadzieją patrzeć
w przyszłość.
»Wypada wam stanąć w obronie tego zaszczytnego stanowiska,
które państwo wasze posiada jako mocarstwo i z którego dumni