Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

obu wojsk ani w szczegółach, ani w całości nie potrafiłbym dokładnie
określić: liczba Lacedemończyków nie była znana wskutek
tajemnicy, jaką oni zawsze otaczają swoją politykę, a liczba
podawana przez stronę przeciwną nie budziła we mnie zaufania
z powodu naturalnej u ludzi skłonności do przesady w opowiadaniu
o własnej potędze. JednakŜe na podstawie następującego
obliczenia moŜna sobie wyrobić pogląd na stan ówczesnej armii
lacedemońskiej: nie licząc Skirytów, których było sześciuset,
w walce brało udział siedem lochosów, w kaŜdym lochosie były
cztery pentekostie, a w kaŜdej pentekostii cztery enomotie.
W pierwszym szeregu enomotii walczyło po czterech Ŝołnierzy.
Jeśli idzie o głębokość kolumny, to była ona róŜna,
zaleŜnie od woli kaŜdego poszczególnego lochaga, jednakŜe
na ogół wynosiła ośmiu ludzi. WzdłuŜ całego frontu, nie
licząc Skirytów, stało w pierwszej linii czterystu czterdziestu
ośmiu ludzi.
Zanim doszło do starcia, wodzowie obu stron wygłosili przemówienia
do swych oddziałów. Mantynejczykom powiedziano,
Ŝe walczyć będą w obronie ojczyzny, o panowanie lub przeciw
niewoli, i Ŝe panowania, którego zakosztowali, nie powinni dać
sobie odebrać, a niewoli narzucić; Argiwczykom — Ŝe walczą
o dawną swą hegemonię i odzyskanie równouprawnionego stanowiska
na Peloponezie, które niegdyś posiadali, o to, aby go na
zawsze nie stracić i zemścić się za wiele krzywd na wrogim sąsiedzie;
Ateńczykom mówiono, Ŝe walcząc u boku licznych i wyborowych
sprzymierzeńców powinni wziąć sobie za punkt honoru,
by nie okazać się gorszymi od innych, wskazywano na
to, Ŝe pokonawszy Lacedemończyków na ziemi peloponeskiej
ugruntują i umocnią swe panowanie i nikt juŜ nigdy nie wkroczy
do Attyki. Tak zachęcano Argiwczyków i ich sprzymierzeńców.
Lacedemończycy zaś zagrzewali się nawzajem oraz
śpiewali razem pieśni bojowe, aby oŜywić w sobie pamięć tego,
czego się nauczyli; wiedzieli bowiem, Ŝe długotrwałe ćwiczenie
jest lepszą rękojmią zwycięstwa niŜ krótka, nawet pięknie
wypowiedziana mowa.