Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

karni i na podstawie tego, co ja wiem wyciągając wnioski z własnych
spostrzeŜeń oraz informacji innych ludzi, Ŝe barbarzyńcy,
których dlatego się boicie, Ŝe ich nie znacie, nie będą wcale
straszni. JeŜeli bowiem jakiś nieprzyjaciel, w rzeczywistości
słaby, przedstawia się na pozór groźnie, wystarczy znać prawdę,
aby tym odwaŜniej się przeciw niemu bronić; jeśli się ma do
czynienia z nieprzyjacielem naprawdę dzielnym, nieświadomość
tego faktu pozwala na śmielsze postępowanie. Ci zaś, kiedy się
zbliŜają, wyglądają groźnie dla tych, którzy ich nie znają: przeraŜa
widok tak wielkiej liczby, okropny krzyk jest nie do zniesienia,
bezuŜyteczne potrząsanie bronią ma w sobie coś groźnego;
jednakŜe w walce z przeciwnikiem, który to wytrzyma,
są całkiem inni. Nie walczą bowiem w zorganizowanym szyku,
nie wstydzą się pod naporem przeciwnika opuszczać pozycji,
ucieczkę i natarcie uwaŜają na równi za rzecz honorową. Dlatego
nie moŜna u nich nigdy mówić o odwadze jako o czymś
określonym. Przy tak indywidualnym sposobie walki kaŜdy
z nich ma sposobność z honorem wycofać się z bitwy; uwaŜają
teŜ, Ŝe bezpieczniej jest dla nich straszyć nas z daleka i nie naraŜać
się na niebezpieczeństwo niŜ wdać się w walkę wręcz;
w przeciwnym wypadku postępowaliby inaczej. Wszystko, co
się u nich wydaje groźne, nie ma w rzeczywistości, jak widzicie,
Ŝadnego znaczenia i działa tylko na wzrok i słuch przeciwnika.
To musicie wytrzymać, a kiedy przyjdzie spokojna chwila, przeprowadzić
odwrót w doskonałym porządku. W ten sposób prędzej
dostaniecie się w miejsca bezpieczne i przekonacie się na
przyszłość, Ŝe dzielność takich hord ogranicza się w obliczu nieustraszonego
nieprzyjaciela do przechwałek i gróźb rzucanych
z daleka; jeśli się jednak przed nimi ustąpi, czują się od razu
pewni i wykazują wielką odwagę w pościgu.«
Po tych słowach zachęty zaczął Brazydas wycofywać wojsko.
Zobaczywszy to barbarzyńcy natarli z wielkim krzykiem i hałasem
myśląc, Ŝe Brazydas ucieka, i chcąc wojsko jego dopaść
i zniszczyć. Oddział jednak przeznaczony do wypadów, wszędzie,
gdziekolwiek zaatakowali, stawiał im czoło, a równieŜ sam
Brazydas powstrzymywał ich na czele doborowego oddziału.