Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

dobrzy mówcy, gdyŜ w ten sposób rzadko dochodziłoby do
błędnych decyzji. Trzeba, Ŝeby dobry obywatel nie zastraszał
swych przeciwników, lecz szanując swobodę słowa starał się wykazać,
Ŝe jego argumenty są lepsze; państwo rozumnie urządzone
nie powinno dobrych doradców wyróŜniać nowymi zaszczytami,
nie powinno jednakŜe zmniejszać dotychczasowego
uznania; nie powinno takŜe na tego, któremu nie udało się odnieść
sukcesu, nakładać kary, a tym bardziej mieć go w pogardzie.
Wtedy dobry doradca nie będzie dąŜył do dalszych
wyróŜnień schlebiając ludowi i przemawiając wbrew swemu
przekonaniu, a ten, komu się nie udało odnieść sukcesu, nie
będzie próbował w tym samym celu pozyskiwać sobie ludu pochlebstwem.
»OtóŜ my postępujemy wręcz przeciwnie; prócz tego, jeśli ktoś
jest podejrzany o chęć zysku, nie słucha się nawet najlepszych
jego rad odnosząc się do niego z zawiścią i z nieuzasadnionym
podejrzeniem wbrew oczywistemu interesowi państwa. Do tego
juŜ bowiem doszło, Ŝe dobre rady, po prostu wypowiedziane,
nie mniejsze budzą podejrzenie od złych. Stąd nie tylko ten,
kto was namawia do najgorszych rzeczy, musi uŜywać sztuczek,
Ŝeby lud pozyskać, lecz nawet ten, który daje poŜyteczne
rady, musi się uciekać do kłamstwa, Ŝeby zdobyć zaufanie.
Jesteśmy jedynym państwem, któremu, dlatego Ŝe jego obywatele
są przemądrzali, nie podobna słuŜyć po prostu i bez wykrętów:
kto bowiem otwarcie coś dobrego doradza, popada
w podejrzenie, Ŝe w skrytości powoduje się chęcią zysku. Nawet
jednak przy tym stanie rzeczy jest naszym obowiązkiem przemawiać
w sprawach najŜywotniejszych dla państwa, patrzymy
bowiem dalej od was, podczas gdy wy jedynie pobieŜnie ujmujecie
sprawy; przede wszystkim zaś jesteśmy odpowiedzialni
za nasze rady, podczas gdy wy nie ponosicie odpowiedzialności
za wasze głosowanie. Gdyby bowiem ten, kto wystąpił z wnioskiem,
i ten, kto go uchwalił, na równe kary byli naraŜeni, to
wówczas decyzje wasze byłyby bardziej ostroŜne; jednakŜe
w przystępie gniewu karzecie tego, kto postawił niedobry
wniosek, chociaŜ to było zdanie jednego człowieka, a nie wy-