Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

krotnie większa niŜ w rzeczywistości. Nie ma więc podstaw do
powątpiewania, Ŝe więcej uwagi trzeba zwracać na istotną siłę
miast niŜ na ich wygląd zewnętrzny. NaleŜy zatem przypuszczać,
Ŝe owa wyprawa trojańska była największą ze wszystkich, które
ją poprzedzały, nie dorównywała jednak wojnom współczesnym.
Jeśli zaś wolno takŜe i pod tym względem wierzyć Homerowi,
który zresztą jako poeta musiał prawdopodobnie upiększyć swe
opowiadanie, to i u niego wydaje się to wszystko dość niepo
kaźne. Homer bowiem pisze, Ŝe spośród tysiąca dwustu okrętów
beockie miały po stu dwudziestu ludzi, a Filokteta* po pięćdziesięciu
ludzi, mając na myśli — jak mi się zdaje — największe
i najmniejsze okręty; wielkości innych okrętów nie podał
w „katalogu okrętów". Mówiąc o okrętach Filokteta, stwierdził,
Ŝe wszyscy wioślarze byli równocześnie wojownikami;
wszystkich bowiem przedstawił jako łuczników. Jest zaś nieprawdopodobne,
Ŝeby wielu nie wiosłujących brało udział w wyprawie,
z wyjątkiem królów i najwybitniejszych osobistości;
wyprawiali się przecieŜ na pełne morze ze sprzętem wojennym,
a nie mieli okrętów z pokładami, lecz statki zbudowane na starą
modłę, na sposób raczej korsarski. Jeśli więc weźmiemy największe
i najmniejsze okręty i obliczymy przeciętną liczbę
wioślarzy, to okaŜe się, Ŝe było ich niewielu, jak na wspólną
wyprawę całej Hellady.
Przyczyną tego było nie tyle słabe zaludnienie, ile brak pieniędzy.
Z powodu bowiem trudności Ŝywnościowych wodzowie
zabrali ze sobą niewiele wojska, tyle tylko, ile według
przypuszczeń mogło się wyŜywić w warunkach wojennych
na miejscu; skoro zaś po przybyciu odnieśli zwycięstwo
w bitwie — oczywiście w przeciwnym wypadku nie byliby
w stanie umocnić obozu — to i wtedy takŜe nie wszyscy, jak
się zdaje, walczyli, lecz z powodu braku Ŝywności część zajęła
się uprawą roli na Chersonezie i łupiestwem. Przy takim
rozproszeniu Greków łatwo mogli Trojanie stawiać im opór
przez dziesięć lat, dorównując sile przeciwnika pozostającego
pod murami miasta. Gdyby zaś Grecy przybyli z dostateczną
ilością Ŝywności i wspólnymi siłami, nie zajmując się rolnic-