Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Fjalori / Dicţionarul HÆMUS
Toleranca
Toleranca (lat. tolerare) është një term social, etik dhe fetar, që gjen zbatim
në një bashkësi ose individ dhe përcakton respektimin e lirisë së tjetrit, të
mënyrës së tij të të menduarit e të sjelljes, sidhe të opinioneve të tij të
çfarëdo natyre qofshin (politike, fetare etj). Nocioni i tolerancës u shfaq në
historinë e kulturës evropiane në fillimshekullin XVI, në lidhje të ngushtë
me mendimin humanist, të mishëruar në personin e Erasmus-it të
Rotterdam-it, i cili u përpoq të luftonte fanatizmin fetar. Ndër personalitetet
e tjera që u shquan për qëndrim tolerant konseguent në ballafaqimin me
opinione ose mendime të tjera ndaj botës, përmendim Xhon Lok (1632-
1704), Volter (1694-1778) dhe Gotthold Lesing (1729-1781). Në „Letrën
mbi tolerancën” („A Letter Concerning Toleration”, 1689), Xhon Lok
rekomandon tolerancën si reagim ndaj sjelljes të çartur. „Duhet duruar ajo
që është kundër zakoneve të përbashkëta” vinte në dukje ai. Volterit i
atribuohet një frazë, që cilësohet si deviza e tolerancës: "Je n'aime pas vos
idées, mais je me batterai jusqu'à la mort pour que vous puissiez les
exprimer" („Nuk më pëlqejnë idetë tuaja, por do të luftoj deri në vdekje që
ju të mundni t'i shprehni ato”). Në dramën „I mënçuri Nathan”, Lesingu,
gjithashtu, mbron lirinë fetare. Kushtetutat e shteteve demokratike moderne
garantojnë forma të ndryshme të lirisë individuale dhe në grup, si, bie fjala,
lirinë e shprehjes dhe atë fetare. Toleranca është përfshirë në „Deklaratën
Universale të të Drejtave të Njeriut” të 1948-ës të Organizatës së Kombeve
të Bashkuara. Prandaj njëra nga veçoritë e shoqërisë moderne është
pluralizmi, sidhe dialogu i përhershëm ndërmjet bindjeve të ndryshme
shpirtërore, morale dhe fetare, për krijimin e një uniteti në diversitet.
Toleranca ka caqet e veta në normat e së drejtës, të cilat rregullojnë
bashkëjetesën e pjesëtarëve të shoqërisë, për mbrojtjen e dinjitetit e të lirisë
së njerëzve.
Intoleranca
Është e kundërta e tolerancës, që mund të shkojë deri në fanatizëm.
Ekziston vetëm një gjë që nuk mund të tolerohet dhe pikërisht intoleranca.
Toleranţa
Toleranţa (lat.: tolerare = a suporta) este un termen social, etic şi religios
aplicabil unei colectivităţi sau individ, care defineşte respectul libertăţii
9