Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

atdhetë mes të cilëve je lindur dhe që, pas ikjes sate nga kjo botë, do të
vazhdojnë të ndeshen, ose njeri do të dorëzohet.
Anija
Arian Leka e ka parë fillimisht botën nga, ose me sytë e Durrësit – ish
Dyrrahium, truall i bekuar ku u themelua njëra nga bashkësitë e para
shpirtërore të monoteizmit. Në hapësirën e Durrësit gjithmonë kanë sunduar
të paktën tri kohë: lashtësia, e tashmja dhe ajo kohë që njëson paprerë
kohërat vetjake të të gjithë atyre që vijnë në breg apo që ikin nga bregu. Në
Durrës mbaron bota prej toke dhe fillon bota prej deti e qiejsh. Por në
Durrës ndodh edhe e kundërta. Për këtë arsye simbolet – kyçe të Arian
Lekës janë deti, rëra, anija, peshkatari, rrjeta, fuzhnja, Durrësi, folklori
qytetar, akasha e letrave shqipe, aromat e periudhave të lumtura të qytetit
bregdetar e bregqiellor, arkaizmat si mjete për të njësuar, ose thjesht për të
mos ndarë dy kohë, njëra më shpirtërore, tjetra më lëndore, zogjtë, vetmia
etj. Poeti sikur stërvitet të zhvarrosë një botë të tërë, shumë më të hijshme e
më njerëzore se e tashmja, një botë fanitja e së cilës, në një çast kulmor,
mund dhe duhet të përmbysë gjithë mendësinë tonë të rrënjosur nga e
përditshmja. Kjo botë rri e stivosur harmonishëm në një anije vigane e të
padukshme, një anije që rinohet njëherazi me plakjen e shpejtë të gjërave
dhe me zvjerdhjen e ngjarjeve, dhe që endet rreth e përmes ditës jo se s’ka
brigje, por se pret që ta hedhë spirancën në brigjet që sjell me vete. Sepse
anija është një univers që endet brenda një universi të cilit i jep leje t’i endet
në brendësi. Kjo është e pamundur dhe paradoksale për logjikën me një sy,
por është mëse e natyrshme për Poezinë, ashtu siç është për Durrësin,
Pogradecin, Vlorën etj.
Anijen-univers e prin një poet, më saktë zëri i poetit. Zëri që s’mund ta
ndryshojë botën, por që të paktën ngulmon të mos e lerë të rrënohet më tej.
Apo vetëm një grimë pas rrënimit të plotë, mbi shkretinë e mbetur mund të
shtrohen brigjet që ndodhen në anije? Duke vënë re se si ecin punët jashtë
anijes, jo rrallë poetit ia çart gjumin një pyetje që s’ka lënë shkrimtar pa
trandur. Të rrosh a të mos shkruash? Shumë kohë më parë, një sivëlla i
poetit, Mihai Eminesku, i përcillte lexuesit dhe binjakëve të vet shpirtërorë
një strofë rrënqethëse: Se ç’është në këtë botë, dhe ç’është sot poeti / Që
zërin vetmitar pak ia dëgjon, kush do/ Vërtitet i panjohur mes botës që e
treti / Kurrkush nuk do t’ia dijë në rron më apo jo / Një copëz vele është, një
zemër, flluskë-e kotë / Që ndruajtur rropatet në motin zemërhekur / Më mirë
të mos qe shfaqur ai në këtë botë / Në vend të vdiste sot, më mirë dje të kish
vdekur 103 .
103 Shqipërim i imi – A.-Ch. Kyçyku.
418