Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

muzikë shtron pyetjen: “çfarë kanë bërë gratë për muzikën”?. Përgjigjja
është: gratë, në sferën e muzikës kanë qenë shumë më të frytshme se sa që
dihet. Është e pazakontë që edhe vetë muzikologët i befason ky fakt sikur të
dilnin përnjëherë Pompejtë e rinj nga harresa e thellë.
Marcel-Jean Vilosque shkroi: “Të kujtosh vendin e grave në botën e
muzikës, do të thotë të mendosh për aspektet shoqërore dhe kualitative të
muzikës; pastaj të befasohesh që ai art për një kohë aq të gjatë është
vështruar gati ekskluzivisht si domen mashkullor, dhe, pas kërkimeve të
hollësishme, të sqarohen kundërthënie të panumërta të cilat
rrumbullakësojnë historinë e grave që kanë dëshiruar të jenë këngëtare”.
Në hyrje të veprës “Ëomen in Music”, Carol Neuls-Bates shkroi: “Edhe pse
gratë gjithmonë janë marrë me muzikë, për to kanë egzistuar kufizime dhe
rregulla, historikisht janë nxitur në mënyrë amatere por jo në punë
profesionale”.
Shkencëtari i njohur John Stuart Mill në veprën e tij “The subjediction of
Ëomen”, e ka mbrojtur mendimin që gratë mund të jenë gjeniale në muzikë.
Lidhur me këtë ai shkroi: “në aspektin e komponimit të muzikës, për
shembull, gratë pa dyshim janë të afta po aq sa janë meshkujt”
Në shek. XVII janë paraqitur bibliografitë e para për këngëtarët, e gati të
gjitha ato i kanë shkruar meshkujt; kanë qenë më tepër paraqitje
anegdoteske se sa raport për të arriturat muzikore të femrave, këngëtareve
dhe instrumentalisteve.
Biographie universelle des musiciens (Bibliografia e përgjithshme e
muzikantëve) dhe Bibliographie generale de la musique (Bibliografia e
përgjithshme e muzikës), që janë paraqitur midis viteve 1831-1844, kanë
qenë punimet e para që kanë ofruar histori të përgjithshme të muzikës, më
tepër me pikëpamje artistike se sa anekdoteske; i kanë paraqitur gratë si
muzikante të vërteta, të barabarta me meshkujt.
Të dy librat i ka përgaditur belgu François Joseph Fetis 94 , dhe ato, edhe pse
me shumë gabime, dëshmojnë për një qasje të tij të paanshme ndaj muzikës,
pa dallime gjinore.
Historia e parë muzikore daton prej vitit 1801. Është vepër e një grupi
autorësh. Titullohet : “The Oxford History of Music”.
Prej vitit 1830 e këndej është shkruar më tepër për gratë e shquara në sfera
të ndryshme si edhe në muzikë. Në vitin 1904, Otto Ebel 95 ka botuar veprën
“ Biographisch-Bibliographisches Quellenlexicon der Musiker und
Musikgelehrten”, të cilën e ka përgatitur për botim R. Eitner. 96
94 F. J. Fetis, muzikolog belg (1784-1871).
95 http://www.archive.org/details/universallibrary.
96 R. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellenlexicon der Musiker und
Musikgelehrten, libri 10, Leipzig, 1900-1904.
303