Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Ja fragmenti kryesor i mitit i sjellë nga Kamy-ja. "Po t'i besojmë Homerit,
Sizifi është njeriu më i ditur dhe më i kujdesshëm midis te vdekshmëve.
Megjithatë, sipas një tradite të vjetër, atë e tërhiqte zanati i cubit. Nuk më
duket kontradiktore. Opinionet janë të ndryshme për shkaqet përse u
dënua që të bënte në ferr punë të padobishme. Para së gjithash, e dënojnë
për mendjelehtësi në sjelljet me perënditë. Nuk i ruajti të fshehtat e tyre.
Egina, vajza e Azopit, u rrëmbye nga Jupiteri 1 . I ati u befasua nga kjo
zhdukje dhe u ankua te Sizifi. Ky i fundit, që kishte dijeni për rrëmbimin, i
premtoi Azopit t'i tregonte, me kusht që ky t'i jepte ujë kështjellës së
Korintit. Midis rrufeve qiellore dhe bekimit të ujit, ai zgjodhi të dytën. Për
dënim, u dërgua në ferr".*
Te ky fragment i sjellë nga Kamy-ja, Sizifi na përshkruhet i ngarkuar me
virtyte, më i ditur dhe më i kujdesshëm midis te vdekshmëve, vetëm ngaqë e
tërhiqte zanati i cubit. Por edhe këtë ves autori i cituar ia fal, nuk i duket
kontradiktor. Ndryshe, teoria e tij për absurdin nuk mund të mashtrojë.
Sipas këtij versioni, Sizifi dënohet sepse midis rrufeve dhe bekimit të ujit, ai
zgjodhi të dytën. Kam të drejtë të pyes: Përse nuk u dënua me ujë, por me
gur? Këtu lind çarja e parë në logjikën e mitit dhe atij të Kamy-së.
Edhe në traditën e shumë popujve, jo vetëm në lashtësi, masa e ndëshkimit
vihet mbi bazën e asaj që kryhet nga fajtori: nëse vret, vritesh. Nëse të kapin
duke vjedhur, për shembull një dele, ta varin atë në qafë e të turpërojnë për
tërë jetën duke të shëtitur, pra ta bëjnë jetën skëterrë. Në disa vende të tjera
vjedhja ndëshkohet me prerje dore, pra hiqet nga trupi ajo pjesë që u përdor
për të kryer veprimin e ndaluar..
Kurse Sizifi përdori gurin për të kryer prapësitë e tij dhe u ndëshkua me
ngritje guri, jo me dele. Në një pamje jo aq figurative të çmitologjizuar,
Sizifi mund të jetë një njeri i zakonshëm që e shëtitin fshat më fshat e
krahinë më krahinë me një gur mbi shpatulla, duke e turpëruar, pra duke ia
bërë jetën skëterrë. Edhe në këtë rast bartja e gurit nuk ka si qëllim
ndërtimin e murit, pra nuk kryhet me të asnjë punë, është një lodhje e kotë
me qëllim jo ndërtimin, por ndëshkimin. A mund të jetë i lumtur Sizifi apo
çdo lloj sizif tjetër me këtë? Kotësia e punës dhe e lodhjes a do të ishin
burim kënaqësie në një rast të tillë? Padyshim, jo dhe për asnjë.
Homeri gjithashtu na tregon se Sizifi kishte lidhur me zinxhirë Vdekjen,
vazhdon citimin Kamy-ja. Plutoni nuk mund ta duronte këtë pamje të
shkretë të mbretërisë së vet. Ai dërgoi perënditë e luftës të çlironin vdekjen
nga duart e ngadhnjimtarit.
Ky citim i duhet autorit të arrijë në përfundimin se Sizifi i përçmonte
perënditë, se ai donte të vepronte ndryshe, i lirë prej tyre, të shijonte
pasionet e jetës i shpenguar. Mos vallë në këtë rast nuk kemi të bëjmë me
një hero absurd, por anarkist? Mos kemi të bëjmë me një orvatje për të qënë
96