Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Kosovë, sidhe të një monografie të studiuesit Nos Xhuvani kushtuar
klerikut atdhetar Visarion Xhuvani, gjithashtu në rumanisht.
Duke qënë se thelbin e statutit dhe të programit të Shoqërisë Kulturore
Shqiptare Haemus, e përbën shqiptarizmi, është parashikuar që idetë,
opinionet dhe propozimet e mjaft antarëve dhe antarëve të saj të nderit, -
personalitete shqiptare dhe evropiane, - për probleme që lidhen me
thellimin, përmirësimin dhe diversifikimin e mjeteve dhe mënyrave të
njohjes sa më mirë nga bota të historisë, kulturës dhe vlerave qytetëruese
shqiptare, të botohen në vazhdimësi në faqet e revistës Haemus, por edhe në
trajtë broshurash apo librash në gjuhë të ndryshme. Si ilustrim, mund të
përmendim intervistën e gjerë që na ka dhënë antari i nderit i Shoqërisë
Kulturore Shqiptare Haemus, nunci apostolik i Selisë së Shenjtë, dekani i
Trupit Diplomatik të akredituar në Bukuresht, Jean-Claude Périsset, i cili
tani së fundi është transferuar në të njëjtën detyrë në Berlin. Vlerësimet e
larta dhe simpatia e çiltër për kombin tonë, të shfaqura nga ky klerik e
dijetar i dalluar, janë përfshirë në numurat e tanishëm të Haemus-it.
Paralelisht, Shoqëria Kulturore Shqiptare Haemus vazhdon punën për
qëmtimin dhe sistemimin e materialeve të pasura arkivore, që lidhen me
Koloninë Shqiptare të Rumanisë, çka do të shërbejë si bazënisje për
hartimin dhe botimin e një historie korrekte dhe gjithëpërfshirëse të saj.
Këtu kemi parasysh jo vetëm veprimtarinë e dendur e të shumanshme të
Kolonisë Shqiptare të Rumanisë gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare, në
të mirë të çështjes mbarëshqiptare, - hartim alfabetesh të shqipes, botime
revistash, gazetash e librash, shfaqje artistike me theks atdhetar, kërkesa
drejtuar organizmave ndërkombëtare në mbrojtje të trojeve shqiptare, -
përfshi organizimin në kryeqytetin rumun të mbledhjes historike të 12/25
nëntorit 1912, të kryesuar nga Ismail Qemali, ku u hartua dhe u miratua
platforma e Shpalljes së Pavarësisë së Atdheut, por edhe ndihmesën e vyer
që Kolonia Shqiptare e Rumanisë ka dhënë, përmes personaliteteve të saj të
shquara dhe mbajtjes së lidhjeve me simotrat e saj në Bullgari, Turqi,
Egjipt, Itali, SHBA e, në radhë të parë me atdhetarët e luftëtarët në trevat
shqiptare, për njësimin e platformës dhe bashkërendimin, në kohezion të
plotë, të përpjekjeve për ruajtjen e tërësisë territoriale, gjuhës, traditave dhe
kulturës kombëtare.
Disa figurave madhore, si Dora d’Istria (Elena Gjika), Naum Veqilharxhi,
Nikolla Naço, Ibrahim Temo, Dervish Hima, Jani Vreto, Lasgush Poradeci,
Asdren, Vangjush Mio, Kristaq Antoniu etj, që kanë luajtur rol tepër aktiv
në etapa të ndryshme të ekzistencës së Kolonisë Shqiptare të Rumanisë, do
t’u kushtohen kapituj më vete. Të tillë do t’i rezervohen edhe ndikimit të
fuqishëm që patën në radhët e shqiptarëve të kudondodhur librat e
307