Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

TEKAT E TRANZICIONIT
TOANELE TRANZIŢIEI
BALIL GJINI
Kaínas dhe Abelianë
Vite më parë, në kohën e Tollovisë së Madhe, diku në një katund, kam parë
një pamje të allasojshme: njerëz me lopata e kosore në sup (nja njëzet sosh)
ishin mbledhur rreth një pallati pesëkatësh dhe, duke valëvitur këmishat e
zbërdhylëta, duke ngritur dy gishtat përpjetë, apo makar edhe duke
vërshëllyer, bërtisnin: “Poshtë Krushova!... Poshtë Krushova!...” Sefte, i
çuditur prej pamjes, kujtova se mos kishim të bënim me një grup
revolucinarësh të vonuar, me një grup antirusësh, por jo!... Emri Krushov
dhe Hrushov ishte pothuajse një përkitje rastësore, sepse njerëzit protestonin
kundër banorëve të fshatit Krushovë, të cilët shteti i kishte shpërngulur në
fshatin e tyre dhe iu kishte dhënë apartamente banimi. Protesta, pra bëhej
kundër të huajve, ardhacakëve.
Njëhopshëm e kuptova se bëhej fjalë për një nga urrejtjet më të vjetra në
botë, atë midis Kainit dhe Abelit, i pari bujk (vendali), i dyti blektor
(nomad). Shekuj të tërë kanë kaluar, por pesha e rëndë e tyre s’ ka mundur
t’ i shuajë flakët e zeza të urrejtjes. Ato flakë bredhin nëpër qyngjet dhe
llagëmet e venave të akcilit prej nesh, brenda pusit të errët të subkoshiencës,
dhe sado i rëndë të jetë kapaku i kulturës që rreket ta mbyllë atë pus, ato
flakë përsëri dalin që dalin. Shembulli që sollëm më sipër është njeri sosh.
2.
Historia e Kainit dhe e Abelit, e vendasit dhe e të huajit, është historia e
Tjetrit. Gilles Deleuze ftillon se Tjetri është për ne një faktor i fuqishëm
hutimi, i cili na shkakton pa pushim hararet, ngase na shkëput nga mendimi
intelektual. Ardhja e beftë e Tjetrit hedh një dritë të lëmekur mbi një univers
të tërë objektesh të vendosura në periferitë e largëta të vëmëndjes sonë,
duke qenë i aftë t’ i shndrrojë ata në qendër. Ai e mbush botën me një
zhurmë të gëzueshme. Tjetri është ajo ëmbëlsi përafërish e përngjasimesh,
të cilat na lejojnë të ambientohemi në botë.
434