Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Në perëndim, sipas Meri Franko-Lao “krishterimi edhe më tepër i ka
kontribuar gati në tërësi përjashtimit të gruas nga muzika”. Ato nuk kanë
pasur të drejt të marrin pjesë në asnjë ceremoni kishtare dhe nuk ka qenë e
pazakonshme që t`iu ndalohej të luajnë në ndonjë instrument muzikor.
Përkundër porosive të klerikëve fetarë, muzika i ka tërhequr sikurse burrat
po ashtu edhe gratë e mesjetës. Muzika e vështruar si shkencë, së bashku
me arkitekturën përbënte artin e madh evropian. Për zhvillimin e muzikës,
edhe gjatë kësaj periudhe një rol vendimtar kanë luajtur veglat muzikore:
organo, lahuta, lira gjermane, harpa, tromba dhe më pas klavinçeli dhe
padyshim, zëri njerëzor kishte rol të veçantë. 92
Gratë janë paraqitur në shek XIII në veprat e trubadurëve. Kërkuesi
bashkëkohor duhet të hulumtoj me seriozitet esencën e biografive të
meshkujve që të ketë rast që të zbuloj edhe të dhëna, sado të pakta qofshin
ato, për ndonjë “trobairitz”, të cilën e kanë dashur, ose, të cilës i kanë
lakmuar, ose me të cilën kanë konkuruar në “trobar clus”, “ hartuar
artistikisht” stilin hermetik, i cili i ka shënuar më së miri këngëtaret
provansale.
Qysh në vitin 1888 Oscar Schultz – Gora 93 e ka botuar monografinë e tij me
titullin: ”Di provenzalischen dichterinnen” (Këngëtaret provansale), edhe
pse kjo vepër për gratë trubadure ka mbetur, për fat të keq, e papërfunduar.
Në disa nga rreshtat e para të hyrjes në “Femmes Troubadurs”, Meg Bogin
shkroi: “Sa prej nesh kurrë nuk kanë dëgjuar për trubadurët, poetëtkëngëtarë
të mesjetës, nga Franca Jugore? E sa prej nesh, përfshirë
ekspertët, e dinë që kanë ekzistuar gratë trubadure të cilat kanë shkruar
muzikë në të njejtën kohë dhe në të njejtin vend?”.
Meg Bogin tregon se si e ka pasur vështirë që “të zbuloj të gjitha të dhënat
ekzistuese për gratë trubadure”. Ajo shkroi “Me qëllim që të tjerëve t’ua
kursej tërë punën e depozituar në çdo hulumtim, ua ofroj këtu të gjitha të
dhënat me gjithë detajet e shkëlqyera”.
Në kohën e trubadurëve asgjë nuk ka mbetur nga manastiret të cilat
kryesisht i kanë themeluar gratë, të cilat u kanë lënë gjeneratave të
ardhshme bukur shumë muzikë. Krejt është zhdukur në errësirën e asaj kohe
dhe janë të nevojshme kërkime të pafundshme që të grumbullohen bile disa
pjesë të të dhënave. Hulumtimet e mëtutjeshme të muzikës në manastire do
të ishin shumë me rëndësi për shkak se shumica e murgeshave ishin
këngëtare. Në manastire kultivohej muzika fetare. Dy murgesha të cilat
kanë kontribuar më së shumti në këtë lloj muzike janë Hrosëitha
Gandersheim dhe Hildegarde von Bingen.
Otto Ebel, në parathënien e tij në fjalorin “Dictionnaire bibliographique des
femmes compositeurs de musique”, lidhur me kontributin e grave në
92 JACKUES Le Goff, Mesjeta në zanafillat e identitetit evropian, f.102.
93 O. Schultz-Gora, Die provenzalischen Dichterinnen, Leipzig, 1888.
302