Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Ragip Sylaj: Është e çuditshme, gjë që nuk e di, ku dhe si e keni hetuar, i
nderuar Haemus. Madje habitem mrekullisht me goditjen e cakut nga ana
juaj. Është keq të jesh modest (lexo: ta nënçmosh vetveten) po aq sa këtë
vetvete ta mbiçmosh a të shpërfaqesh megaloman. Që të dyja këto janë të
dëmshme për atë që i manifeston. Ndërmjet këtyre dy skajeve do të duhej
vënë një ekuilibër. Nëse më ka munguar ky ekuilibër ose drejtpeshim diçka
me mua nuk ka qenë në rregull. Por, kjo modesti, disa herë nuk varet edhe
vetëm prej një shkrimtari. Në fillim mendoja se modestia është virtyt, më
vonë mësova se ai që i fsheh ose i mohon vlerat e veta është teveqel. Kjo i
bie të thuash se nëse ke vendosur (!) të jesh shkrimtar, atë nuk duhet ta
fshehësh kurrë. Mund të jetë kompleks inferioriteti, mund të jetë edhe
gjendje e nxitur nga rrethanat që janë bërë shumë të disfavorshme për
krijuesin. Edhe përkundër asaj se gjithçka varet prej nesh (ose: farkëtar të
fatit e të fatkeqësisë jemi vetë), megjithatë ne jemi të ndërlidhur edhe me atë
që receptohet prej të tjerëve dhe me atë stimulim që nganjëherë na e japin të
tjerët. Kam bindjen se shkrimtari duhet të flasë më tepër (sigurisht kur e
dëgjojnë) dhe të ngjizë një strategji mediatizimi por në një mënyrë normale
e të paimponueshme.
Revista Haemus: Çfarë roli ka luajtur vendlindja në krijimtarinë dhe në
jetën tënde? Largimi nga vendlindja ishte njëfarë “dëbimi nga Parajsa”,
apo një nga ato dhembje që i kthejnë bukuritë dhe ndjesitë e rralla në libra?
Ragip Sylaj: Vendlindja në krijimtarinë dhe në jetën time e ka luajtur atë
rol që e luan trualli për bimën. Ajo përvidhet në vargje, në prozë e në ese
edhe kur autori nuk e ka një qëllim të domosdoshëm. Megjithatë një krijues
që e ka gjakim të përhershëm idealitetin, ose te më e pakta përsosshmërinë,
s’ka si të mos kërkojë t’i kapërcejë e kufijtë e “Itakës” së vet. Vendlindja, si
çdo gjë tjetër, kuptohet dhe duhet në plotëninë e saj vetëm kur braktiset.
Vetëm kur iket nga ajo parajsë pa qenë i vetëdijshëm se ndonjëherë ka qenë
parajsë. Edhe vetë dëbimi nga parajsa është pasojë e një mëtimi a e njëfarë
kryengritjeje të njeriut të parë. Ndoshta krijuesi si unë e ndonjë tjetër (për të
mos thënë të shumtët) ka edhe bindjen se njeriu ferrin e parajsën i bart
brenda vetes. Ndoshta parajsa nëse ka ekzistuar ose nëse arrihet ndonjëherë
e ka emrin lumturi, për dallim nga ferri që është vetë vdekja e përkohshme
ase vuajtja e përjetshme. Ndoshta një nga yshtjet e mistershme të
krijimtarisë është që ose të iket nga dhembjet ose ato në mënyrë alkimike të
shndërrohen në lumturi: në lumturi për veten dhe për të tjerët, për të treguar
se jeta ka kuptim, apo se dhembjet e kanë bukurinë e vet dhe pa to nuk
krijohet arti.
205